Psychologia
Psychologiczne aspekty efektywnej komunikacji z pacjentem o obniżonych możliwościach poznawczych
dr n. o zdr. Ewa Martyniak
- Zarówno zmiany związane z wiekiem, jak i zaburzenia neurologiczne oraz psychiatryczne mogą być przyczyną obniżonego funkcjonowania poznawczego pacjenta
- W pracy omówiono wpływ deficytów w zakresie funkcji uwagi, pamięci, języka oraz poznania społecznego na przebieg i jakość rozmowy pacjenta z pracownikiem ochrony zdrowia
- Wskazano także podstawowe techniki aktywnego słuchania, które zawsze są pomocne w rozmowie z pacjentem
Zmiany demograficzne związane ze starzeniem się społeczeństwa powodują pojawienie się nowych wyzwań w opiece medycznej nad osobami, u których z różnych powodów doszło do pogorszenia funkcji poznawczych. Zaburzenia językowe, deficyty poznania społecznego, obniżone funkcje uwagi i pamięci to obszary, które znacząco wpływają na jakość komunikacji i mogą istotnie ją utrudniać. Wiedza dotycząca ich specyfiki jest warunkiem dobrej współpracy z pacjentem. Pomaga zrozumieć podłoże problemów, wobec których pacjent i jego rodzina są bezradni, a także zaproponować rozwiązania, które będą pomocne w codziennym funkcjonowaniu.
Obecne szacunki World Health Organization wskazują, że do 2050 r. jedna na cztery osoby będzie musiała opiekować się krewnym z zaburzeniami poznawczymi i komunikacyjnymi przez kilka lat. Opieka nad osobą z demencją stanowi poważne wyzwanie zarówno dla krewnych, jak i specjalistów kontaktujących się z pacjentem. Zaburzenia poznawcze zmieniają się w czasie, pacjent staje się coraz mniej samodzielny, jego autonomia i możliwości radzenia sobie z codziennością sukcesywnie maleją. Z tego powodu jest to obszar, w którym wciąż poszukuje się nowych rozwiązań w planowaniu opieki i poprawie jej jakości1.
W szerokie pole wiedzy dotyczącej komunikacji społecznej wpisuje się komunikacja kliniczna, która skupia się na procesie powstawania i przekazywania informacji dotyczących zdrowia oraz na ich wpływie na pacjentów, zespół medyczny oraz szerszy kontekst społeczny. Jest to proces złożony i analizowany na wielu płaszczyznach. Komunikacja kliniczna bazuje nie tylko na wiedzy koniecznej do skutecznego postępowania terapeutycznego, lecz także na dobrych kompetencjach interpersonalnych. Dużym potencjałem jest własna wrażliwość na emocje, zachowanie, sytuację psychospołeczną pacjenta, która pomaga w zebraniu pełnego wywiadu, ustaleniu trafnego rozpoznania oraz wdrożeniu skutecznej terapii2.
Wiedza, cierpliwość oraz ciekawość mechanizmu problemu chorego są bardzo pomocne w pracy z pacjentem wymagającym ze względu na obniżone funkcje poznawcze, które utrudniają płynną komunikację. Deficyty w ich obszarze obejmują różne funkcje psychicz...
