Geriatria

Problemy diagnostyczne w określaniu przyczyn bólów brzucha u osób w podeszłym wieku

dr n. med. Urszula Grata-Borkowska1

lek. Angela Wadyl2

1Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu 
2Modelowa Praktyka Lekarza Rodzinnego we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Urszula Grata-Borkowska

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej,

Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

ul. Syrokomli 1, 51-141 Wrocław

e-mail: urszula.grata-borkowska@umed.wroc.pl

  • Możliwe przyczyny bólu brzucha w zależności od jego umiejscowienia
  • Omówienie podstawowych objawów patognomonicznych i objawów alarmowych związanych z występowaniem bólu brzucha
  • Ważne elementy wywiadu lekarskiego – o co pytać i jak rozmawiać z pacjentem w starszym wieku

Starość (wiek starczy, wiek podeszły) jest końcowym okresem starzenia się1. Za początek okresu starości przyjmuje się 60 lub 65 r.ż.

Liczba seniorów (licząc kobiety >60 r.ż., a mężczyzn >65 r.ż.) w 2022 roku w naszym kraju wynosiła 8,5 mln2. Oczekiwana długość życia w społeczeństwach krajów europejskich to 80 lat. Przewiduje się, że w 2060 roku liczba osób po 65 r.ż. w Polsce wzrośnie do ok. 35%3.

Starość charakteryzuje się zmianami w poszczególnych układach i narządach. Oznacza taki stopień zaawansowania procesów starzenia się człowieka, który istotnie ogranicza procesy biologiczne i adaptacyjne. Często okres starości jest dzielony na starość wczesną (60-74 r.ż.), późną (75-89 r.ż.) oraz bardzo późną (długowieczność) (>90 r.ż.)1. U osób starszych zmniejsza się liczba włókien nerwowych, przy czym większa redukcja dotyczy włókien niemielinizowanych. Pojawiają się ponadto ich zmiany morfologiczne. Wykazano, że w wieku podeszłym dochodzi do mniejszego odczynu zapalnego, co wskazuje na upośledzenie dośrodkowej transmisji informacji bólowej4.

Zmiany morfologiczne i fizjologiczne związane z procesem starzenia się człowieka oraz wielolekowość i wielochorobowość są przyczyną trudności w rozpoznawaniu przyczyny bólu brzucha oraz opóźnienia w procesie diagnostyczno-terapeutycznym, w tym interwencji chirurgicznej, niekiedy niezbędnej do uratowania życia. Rosnący procent pacjentów w wieku podeszłym w naszym kraju sprawia, że coraz częściej lekarze różnych specjalności stykają się z tym problemem i muszą znać podstawowe zasady diagnostyki bólów brzucha u osób starszych oraz trudności z tym związane.

Zwiększona częstość występowania zespołu słabości, opóźnione rozpoznanie i większe nasilenie choroby przyczyniają się do wyższego ryzyka rozwoju powikłań zagrażających życiu. U osób w podeszłym wieku trudniej zebrać dokładny, precyzyjny wywiad lek...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Lokalizacja bólu

Ostry ból brzucha, nazywany często ostrym brzuchem, to grupa chorób, która objawia się nagle, przebiega zwykle w gwałtowny sposób i wymaga szybkiej diagnostyki [...]

Diagnostyka

U pacjentów w podeszłym wieku ważne jest precyzyjne formułowanie pytań, powtarzanie ich w miarę potrzeby, mówienie powoli i wyraźnie, raczej krótkimi zdaniami. Należy mówić głośno, [...]

Podsumowanie

Na utrudnienia w procesie diagnostyczno-terapeutycznym bólu brzucha u pacjentów geriatrycznych wpływają odmienności w fizjologii organizmu osoby starszej, choroby towarzyszące oraz m.in. przyjmowane przez pacjentów [...]

Do góry