Wieści ze świata

Postępowanie interdyscyplinarne w ostrym martwiczym zapaleniu trzustki

Dana Ben-Ami Shor*

Einat Ritter*

Tom Borkovsky

Erwin Santo

Department of Gastroenterology, Tel-Aviv Sourasky Medical Center, Affiliated to the Faculty of Medicine, Tel-Aviv University, Tel Awiw, Izrael

* Autorzy w równym stopniu uczestniczyli w przygotowaniu niniejszego artykułu

Adres do korespondencji:

Dana Ben-Ami Shor

Department of Gastroenterology,

Tel-Aviv Sourasky Medical Center,

Affiliated to the Faculty of Medicine,

Tel-Aviv University, Tel Aviv 6997801

e-mail: benamidana@gmail.com

Wprowadzenie

Ostre zapalenie trzustki (OZT) stanowi powszechnie występującą chorobę układu pokarmowego, która w wielu przypadkach wymaga leczenia szpitalnego i może prowadzić do innych chorób współistniejących. Pierwotnymi przyczynami OZT są kamica żółciowa i spożywanie alkoholu. Inne możliwe przyczyny obejmują: zaburzenia metaboliczne (takie jak hipertriglicerydemia i hiperkalcemia), powikłania po zabiegach endoskopowych w obrębie dróg żółciowych lub trzustki, przyjmowanie niektórych leków, anomalie anatomiczne, urazy, zakażenia itp.1 W większości przypadków (80%) ostre zapalenie trzustki ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Niemniej w 10-20% przypadków mogą wystąpić powikłania prowadzące do martwicy trzustki lub sąsiadujących tkanek2.

Martwica trzustki zazwyczaj rozwija się w ciągu dwóch pierwszych tygodni od rozpoznania OZT i w mniejszości przypadków (mniej niż 5%) obejmuje tylko tkankę trzustki. W 80% przypadków martwica powstaje zarówno w obrębie trzustki, jak i sąsiadujących tkanek, natomiast w 20% przypadków obejmuje tylko sąsiadujące tkanki2. U pacjentów z martwiczym zapaleniem trzustki powszechnie obserwuje się niewydolność narządową, do której może dojść nawet przy braku zakażenia. Postęp choroby zależy od rozległości martwicy, stopnia rozprzestrzenienia się martwicy do pobliskich narządów oraz rozwoju zakażeń wtórnych. W przypadku zakażenia zbiornika martwiczego może dojść do powikłań, takich jak niewydolność wielonarządowa (38%) i konieczność wentylacji mechanicznej, co prowadzi do zwiększenia śmiertelności nawet do 30%3.

W niniejszym artykule przeglądowym omówiono ocenę stopnia ciężkości ostrego zapalenia trzustki, wykonywanie badań obrazowych u pacjentów z OZT, postępowanie w ostrym martwiczym zapaleniu trzustki, strategie drenażu i mechanicznego usuwania materiału martwiczego ze zbiorników trzustkowych oraz zabiegi endoskopowe z wykorzystaniem metody zwielokrotnionego dostępu. Ponadto zostały omówione nowe metody i wyroby medyczne stosowane w zabiegach endoskopowych.

Ocena stopnia ciężkości ostrego zapalenia trzustki

Ocena stopnia ciężkości OZT ma kluczowe znaczenie w opracowaniu planu leczenia i ustaleniu rokowania pacjenta. Najbardziej rozpowszechnionym systemem klasyfikacji klinicznej jest Revised Atlanta Classification (RAC)4, w której określono trzy stopnie nasilenia ostrego zapalenia trzustki:

1. Łagodne ostre zapalenie trzustki: brak niewydolności narządowej, niewystępowanie powikłań miejscowych lub ogólnoustrojowych, zazwyczaj ustępuje w ciągu kilku dni od zastosowania leczenia wspomagającego

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postępowanie w ostrym martwiczym zapaleniu trzustki

W celu zapewnienia optymalnego leczenia w przebiegu ostrego martwiczego zapalenia trzustki wymagane jest interdys­cyplinarne podejście z udziałem specjalistów z zakresu chirurgii trzustkowo-żółciowej, radiologii interwencyjnej, żywienia [...]

Procedura drenażu trzustkowych zbiorników martwiczych

Przezścienny drenaż endoskopowy zbiorników martwiczych w obrębie trzustki po raz pierwszy został opisany w 1996 roku21 i od tego czasu procedura drenażu wraz z rozwojem [...]

Przezskórny drenaż cewnikowy

Drenaż przezskórny pod kontrolą TK lub USG jest często konieczny we wczesnym stadium stanu zapalnego, zwłaszcza w przypadku podejrzewanego zakażenia. Drenaż przezskórny [...]

Procedura mechanicznego usuwania materiału martwiczego ze zbiorników okołotrzustkowych

Jednoczesne zastosowanie drenażu endoskopowego i przez­skórnego pozwala zapewnić skuteczne leczenie w przypadku większości zbiorników okołotrzustkowych. Niemniej u pacjentów, u których poprawa stanu klinicznego jest niewystarczająca, [...]

Czynniki predykcyjne nekrozektomii

Przy podejmowaniu decyzji o mechanicznym usunięciu materiału martwiczego i wyborze odpowiedniej techniki należy wziąć pod uwagę kilka czynników. Czynniki predykcyjne związane z koniecznością interwencji [...]

Optymalizacja procedury mechanicznego usuwania tkanki martwiczej

Wykazano, że stosowanie irygacji nadtlenkiem wodoru w trakcie zabiegów endoskopowych ułatwia usuwanie tkanki martwiczej, co wpływa na poprawę skuteczności procedury. Nadtlenek wodoru [...]

Zabieg endoskopowy z wykorzystaniem metody zwielokrotnionego dostępu

W przypadku zakażenia w przebiegu martwicy lub stanów objawowych należy w pierwszej kolejności rozważyć, czy proces zachodzi w sposób zorganizowany i czy umożliwia wykonanie przezściennego drenażu [...]

Kiedy należy wykonać bezpośrednią nekrozektomię endoskopową w przypadku martwicy otorbionej

Tradycyjnie po wykonaniu wstępnego drenażu w przebiegu zakażonego martwiczego zapalenia trzustki, jeżeli nie nastąpiła poprawa stanu klinicznego, wykonuje się bezpośrednią nekrozektomię endoskopową [...]

Bezpośrednia nekrozektomia endoskopowa obecnie i w przyszłości

Jednym z podstawowych ograniczeń nekrozektomii endoskopowej jest brak specjalistycznych narzędzi, które umożliwiałyby skuteczne usuwanie tkanki martwiczej. Obecnie do tego celu są wykorzystywane [...]

Podsumowanie

Martwicze zapalenie trzustki jest ciężką postacią ostrego zapalenia trzustki, które wiąże się z wysoką śmiertelnością i zachorowalnością, a często także z koniecznością długookresowego leczenia szpitalnego. [...]

Do góry