Na przykładzie astmy oskrzelowej widzimy jasno, że brak optymalnego postępowania w okresie rozwojowym może prowadzić do progresji w kierunku astmy ciężkiej ze wszystkimi konsekwencjami. Co więcej, utrwalona obturacja oskrzeli oraz progresja przebudowy w obwodowych drogach oddechowych mogą skutkować rozwojem objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) lub zespołu nakładania. Dysponujemy jasnymi dowodami, że istotne problemy pulmonologiczne w wieku dorosłym mają swoje źródło w wieku rozwojowym.

W wieku rozwojowym możemy zaobserwować stopniowy postęp nieoptymalnie leczonej choroby, który przebiega równolegle z zaburzonym rozwojem płuc. Oczywiście oba procesy są ze sobą patofizjologicznie i klinicznie skorelowane. W poniższej pracy przedstawiono przegląd kluczowych danych klinicznych dotyczących objawów (kaszel przewlekły, rozstrzenie oskrzeli) oraz wybranych chorób płuc u dzieci (dysplazja, mukowiscydoza [CF – cystic fibrosis], dyskineza rzęsek), które stanowią wyzwanie dla lekarzy zajmujących się diagnostyką i leczeniem problemów pulmonologicznych u osób dorosłych.

Przewlekły kaszel

Kaszel to naturalny proces, który chroni drogi oddechowe. Jest on uważany za przewlekły, gdy trwa dłużej niż 4 tygodnie u dzieci lub 8 tygodni u dorosłych¹. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych czynniki środowiskowe, takie jak ekspozycja na dym tytoniowy, zanieczyszczenie powietrza i narażenie na patogeny (wirusowe, bakteryjne, grzybicze), mogą prowadzić do dysfunkcji błony śluzowej dróg oddechowych, zwiększając ryzyko stanu zapalnego oraz dysbiozy².

Przewlekły kaszel u dzieci wiąże się przede wszystkim z astmą. Przewlekły lub nawrotowy suchy kaszel razem z epizodami napadowej i odwracalnej obturacji oskrzeli tworzy obraz kliniczny astmy, umożliwiając wczesne rozpoznanie i leczenie zapobiegające powikłaniom tej choroby w wieku dorosłym. Przewlekły produktywny kaszel u dzieci występuje w przewlekłym bakteryjnym zapaleniu oskrzeli (PBB – protracted bacterial bronchitis), mukowiscydozie i pierwotnej dyskinezie rzęsek (PCD – primary ciliary dyskinesia). Objawy mukowiscydozy mogą być jednak widoczne w każdym wieku, kaszel w PCD zaczyna się natomiast w okresie niemowlęcym. Przewlekłe bakteryjne zapalenie oskrzeli najczęściej występuje u niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym³. Dodatkową przyczyną przewlekłego kaszlu u dzieci i dorosłych jest przewlekły stan zapalny w górnych drogach oddechowych (np. przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, alergiczny nieżyt nosa, powiększone migdałki). Co ważne, tracheomalacja, źródło wielu różnorodnych objawów u dzieci, również może powodować przewlekły kaszel u dorosłych³.