Wprowadzenie

Blokady i neurostymulacje nerwów stosowane są w leczeniu różnych rodzajów bólu głowy i twarzy od wielu lat. W terapii neuralgii trójdzielnej i językowo-gardłowej u osób nieskutecznie leczonych farmakologicznie przed kwalifikacją do ewentualnego zabiegu operacyjnego stosowane są blokady z zastosowaniem steroidów w połączeniu ze środkiem znieczulającym i zabiegi termolezji nerwu. Niemniej dotychczas w niewielu randomizowanych kontrolowanych placebo badaniach potwierdzono rzeczywistą skuteczność tak prowadzonego leczenia. U osób z opornymi na farmakoterapię samoistnymi bólami głowy coraz powszechniej stosowane są różne techniki neurostymulacji. Jedne z nich można sklasyfikować jako inwazyjne (stymulacja nerwów obwodowych, stymulacja nerwu błędnego, stymulacja rdzenia kręgowego, głęboka stymulacja podwzgórza), inne są technikami nieinwazyjnymi (przezskórna elektrostymulacja nerwów [transcutaneous electrical nerve stimulation, TENS], przezczaszkowa stymulacja magnetyczna i bezpośrednia stymulacja prądowa jąder podwzgórza).^1-3

Leczenie farmakologiczne neuralgii trójdzielnej

Najczęściej występującym nerwobólem w obrębie twarzy jest nerwoból trójdzielny (neuralgia trigemini, trigeminalgia, tic doulourex) definiowany jako nagły, zazwyczaj jednostronny, krótkotrwały, trwający kilka sekund i nawracający napad silnego bólu o charakterze kłującym w zakresie unerwienia jednej lub więcej gałęzi nerwu trójdzielnego. Za najskuteczniejszy lek uważana jest obecnie karbamazepina. Leczenie karbamazepiną powoduje całkowite lub niemal całkowite ustąpienie bólu u 58-100% pacjentów. Dawka początkowa wynosi 100 mg. Stopniowo zwiększa się ją do 1200-1600 mg dziennie. Wskaźnik NNT (liczba pacjentów, których należałoby poddać leczeniu przez określony czas, aby zapobiec jednemu niekorzystnemu punktowi końcowemu) dla leczenia karbamazepiną wynosi 2. Lek zmniejsza zarówno częstotliwość napadów bólu, jak i ich natężenie, zarówno w napadach spontanicznych, jak i wywołanych.⁴ W przypadku złej tolerancji lub braku poprawy po karbamazepinie zaleca się fenytoinę, która łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, co gwarantuje szybkie uzyskanie stężenia leczniczego. Można stosować także okskarbamazepinę, gabapentynę, pregabalinę, lamotryginę.