Wprowadzenie

Stan padaczkowy (status epilepticus, SE) jest stanem zagrożenia życia związanym z istotną śmiertelnością zarówno wewnątrzszpitalną, jak i długoterminową, dlatego wymaga natychmiastowego intensywnego leczenia. Wytyczne towarzystw neurologicznych, amerykańskich i europejskich, opierają postępowanie w stanie padaczkowym na zastosowaniu w początkowym okresie benzodiazepin, następnie (w przypadku nieskuteczności benzodiazepin) kwasu walproinowego, fenytoiny lub barbituranów, a w dalszych etapach anestetyków, których skuteczność została potwierdzona w randomizowanych badaniach klinicznych.^1,2 Niemniej coraz częściej pojawiają się doniesienia o skuteczności innych leków przeciwpadaczkowych w terapii dodanej do standardowego leczenia. Artykuł stanowi próbę podsumowania doniesień o zastosowaniu niektórych leków przeciwpadaczkowych, m.in. topiramatu, lewetyracetamu i lakozamidu, w leczeniu stanu padaczkowego.

Definicja SE

Stan padaczkowy definiowany jest jako utrzymywanie się napadów klinicznych lub elektroencefalograficznej czynności napadowej przez co najmniej 5 minut, lub powtarzające się epizody napadowe, między którymi chory nie wraca do stanu początkowego.¹ Klasyfikacja stanu padaczkowego uwzględnia dwa główne rodzaje SE: drgawkowy i niedrgawkowy. Drgawkowy stan padaczkowy (convulsive status epilepticus) definiowany jest jako utrzymywanie się rytmicznych drgawek kończyn, a w przypadku napadów uogólnionych (generalized convulsive status epilepticus, GCSE), dodatkowo, poza napadami toniczno-klonicznymi, można obserwować zaburzenia świadomości (m.in. śpiączkę, letarg czy przymglenie świadomości), niekiedy też stwierdza się ogniskowy deficyt neurologiczny (np. porażenia Todda).¹ Niedrgawkowy stan padaczkowy (non-convulsive statut epilepticus, NCSE) oznacza utrzymywanie się elektroencefalograficznej czynności napadowej, której nie towarzyszą ruchy mimowolne kończyn. W przebiegu NCSE można stwierdzić inne objawy ubytkowe (np. afazję, mutyzm, katatonię, zaburzenia świadomości) lub objawy dodatnie, takie jak pobudzenie, zachowania agresywne, automatyzmy, urojenia, klonie twarzy i powiek.¹ U chorych, u których objawy kliniczne lub elektroencefalograficzne utrzymują się mimo zastosowania właściwych dawek benzodiazepin i kolejnego zalecanego w wytycznych leku przeciwpadaczkowego, rozpoznaje się tzw. oporny na leczenie stan padaczkowy.¹

Częstość występowania GCSE w Europie wynosi 3,5-6,6 na 100 000 mieszkańców na rok, w przypadku NCSE wskaźnik ten wynosi 2,6-7,8 na 100 000 mieszkańców na rok.3-5 Śmiertelność w przebiegu stanu padaczkowego w dużej mierze zależy od rodzaju i etiolo...