Wprowadzenie

Obrazowanie za pomocą rezonansu magnetycznego (MR) jest tzw. złotym standardem w diagnostyce wielu chorób, zwłaszcza przebiegających z zajęciem tkanek miękkich. O tak dobrej pozycji wśród metod diagnostycznych zadecydowały dwie zasadnicze cechy tej metody obrazowania. Po pierwsze, uzyskiwane dzięki MR obrazy cechują się wysoką jakością i dokładnością, co często pozwala rozstrzygnąć, jaka jest przyczyna dolegliwości pacjenta i jakie zastosować leczenie. Po drugie, badanie to nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, dzięki czemu może być wielokrotnie powtarzane, a przez to nadaje się do obserwacji dynamiki zmian chorobowych w czasie oraz do oceny skuteczności leczenia. Zawsze jednak pojawiają się wątpliwości, czy kierować na MR pacjenta, u którego wcześniej wszczepiono implant kardiologiczny. Jakich informacji w takiej sytuacji potrzebuje lekarz kierujący? Czy badanie nie będzie stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta? Poniższe opracowanie jest próbą odpowiedzi na te i inne pytania związane z zagadnieniem wykonywania badań MR u pacjentów z implantami kardiologicznymi.

Epidemiologia

Liczba pracowni rezonansu magnetycznego stale się zwiększa. Wraz z ogólnym postępem w medycynie rozszerza się wachlarz zastosowań dla MR. Trudno wyobrazić sobie współczesną neurologię, neurochirurgię czy onkologię bez możliwości korzystania z rezonansu magnetycznego. Równie dynamicznie rozwijają się kardiologia interwencyjna i zabiegowa wykorzystujące w leczeniu różnego rodzaju implanty. Zarówno ilość, jak i zróżnicowanie pod kątem zastosowań implantów kardiologicznych jest ogromna, począwszy od cewników naczyniowych, przez klipsy, stenty, stentgrafty, okludery, szwy, sztuczne zastawki serca, a kończąc na wszczepialnych urządzeniach do elektroterapii serca (cardiac implantable electronic devices, CIED). Zachodzi dość duże prawdopodobieństwo, że u pacjenta z takim implantem pojawią się wskazania do wykonania badania za pomocą rezonansu magnetycznego. Zawsze przed badaniem MR należy sprawdzić, czy u chorego wszczepiono implant, a jeśli tak – to należy ustalić ich ilość i rodzaj, a następnie nazwę urządzenia i jego producenta. Często implanty o podobnym zastosowaniu różnią się składem materiałów użytych do ich produkcji, a w związku z tym mogą stanowić różne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta, jeśli znajdą się pod wpływem działania pola elektromagnetycznego. Poniższe opracowanie, próbuje usystematyzować aktualny stan wiedzy na temat ewentualnych zagrożeń podczas wykonywania badań MR u pacjentów z wszczepionymi implantami kardiologicznymi. Jednym z głównych źródeł, z jakich korzystał autor podczas przygotowywania tego opracowania, jest portal internetowy www.mrisafety.com, którego twórcą jest doktor Frank G. Shellock.^1,2