W związku z szybkim rozwojem cywilizacji i postępem medycyny na świecie żyje coraz więcej ludzi w wieku podeszłym. Starzenie się organizmu zwiększa ryzyko rozwoju otępienia. Szacuje się, że w 2050 r. liczba ludności powyżej 60 r.ż. zwiększy się o 1,25 mld i stanowić będzie około 22% światowej populacji.

Wprowadzenie

Otępienie jest zespołem objawów wywołanych chorobą mózgu. Ma charakter postępujący i przewlekły. Prowadzi do znacznego upośledzenia funkcji poznawczych oraz możliwości samodzielnego funkcjonowania. Najczęściej dotyczy osób starszych. Przyczynia się do ich niepełnosprawności i uzależnienia od osób trzecich. Każdego roku rozpoznaje się około 4,6 mln nowych przypadków. W 2010 r. otępienie stwierdzono u 35,6 mln ludzi. Szacuje się, że liczba osób z demencją będzie podwajać się co 20 lat. W 2030 r. na świecie będzie żyło 65,7 mln ludzi z otępieniem, a w 2050 r. liczba osób z zaburzeniami poznawczymi wyniesie 115,4 miliona.¹

Czynniki ryzyka

Obok wieku do istotnych niemodyfikowalnych czynników ryzyka otępienia należą czynniki genetyczne oraz dodatni wywiad rodzinny. Z kolei do czynników podlegających modyfikacji należą: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, zaburzenie funkcji nerek, hiperhomocysteinemia, zaburzenia gospodarki lipidowej, otyłość, niski poziom aktywności umysłowej. Ponadto wykazano, że ryzyko to zwiększają urazy głowy, zaburzenia snu, depresja, palenie tytoniu, niski poziom wykształcenia, brak aktywności fizycznej i zaangażowania społecznego.²

Postępowanie niefarmakologiczne

Ze względu na rosnącą liczbę osób z otępieniem niezmiernie istotne jest postępowanie terapeutyczne. Strategia niefarmakologiczna to ograniczenie czynników ryzyka i leczenie chorób podstawowych nasilających objawy demencji. W związku z powyższym należy kontrolować ciśnienie tętnicze, stężenie lipidów i glukozy oraz parametry nerkowe. Jeżeli to możliwe, należy zachęcać pacjentów do umiarkowanych ćwiczeń fizycznych. Trzeba jednak pamiętać, że chorzy z otępieniem często doznają złamań w wyniku upadków, powinni zatem ćwiczyć pod kontrolą opiekunów. Cancela i wsp. wykazali, że 15-minutowe ćwiczenia aerobowe prowadzone przez 15 miesięcy nieznacznie poprawiają funkcjonowanie poznawcze, procesy pamięci oraz mobilność. Większe efekty widoczne były u osób z bardziej nasilonym otępieniem.³

Dla prawidłowego funkcjonowania pacjenta z otępieniem niezmiernie istotna jest rola opiekuna. Chorzy z zaburzeniami pamięci mogą mieć duży problem z artykulacją, a dobry opiekun potrafi najlepiej zrozumieć potrzeby i problemy podopiecznego. Ponadt...