Padaczka i zespoły padaczkowe charakteryzują się zróżnicowanym, zmiennym obrazem klinicznym. Zmiany te są determinowane przez czynniki zależne od chorego i od rodzaju padaczki czy zespołu padaczkowego. W niniejszym artykule omówiono znaczenie czynników zależnych od chorego w poszczególnych przedziałach wiekowych, a także przedstawiono ewolucję obrazu klinicznego niektórych padaczek i zespołów padaczkowych charakterystycznych dla okresu dziecięcego i młodzieńczego do okresu dorosłości.

Wprowadzenie

Padaczka jest zróżnicowanym zespołem chorobowym, w którym objawy kliniczne zależą przede wszystkim od wieku chorego, uwarunkowań genetycznych oraz wielu czynników ryzyka prowadzących do obniżenia progu pobudliwości drgawkowej sieci neuronalnej. Zarówno obserwacje kliniczne, jak i badania epidemiologiczne potwierdzają, że obraz kliniczny choroby jest odmienny w grupie dzieci i dorosłych. Dotyczy to wskaźników epidemiologicznych, obrazu klinicznego w różnych przedziałach wiekowych i – w niektórych przypadkach – postępującego charakteru padaczki.¹

Proces zachodzący w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), który prowadzi do pojawienia się napadów padaczkowych, nazywany jest epileptogenezą. Polega on na rozwoju i ekspresji zmian w mózgu mogących powodować napady padaczkowe. Jest to proces przebiegający wieloetapowo i wielokierunkowo.²

Na zmianę obrazu klinicznego padaczki w czasie mają wpływ: dojrzałość sieci neuronalnej, podłoże genetyczne oraz szereg czynników zewnętrznych.³ Przebieg poszczególnych padaczek czy zespołów padaczkowych jest zróżnicowany i uwarunkowany wieloma przyczynami, nie tylko genetycznymi, lecz także biologicznymi.^3,4

Czynniki wpływające na obraz kliniczny padaczek

Czynniki determinujące zmiany obrazu klinicznego padaczki zwykło się też dzielić na zależne od chorego oraz zależne od rodzaju padaczki/zespołu padaczkowego.⁵ Do pierwszej grupy oprócz genotypu, wieku, płci, etiologii i stanu hormonalnego zaliczają się zażywane leki, odpowiedź na nie oraz wielkość tzw. obszaru uszkodzenia mózgu. Natomiast czynniki zależne od choroby to: rodzaj padaczki czy zespołu padaczkowego, częstość napadów padaczkowych, obraz zmian czynności bioelektrycznej w elektroencefalografii (EEG) w okresie międzynapadowym, występowanie tzw. subklinicznych napadów padaczkowych, czas trwania padaczki, lokalizacja ogniska padaczkowego oraz cykl dzień–noc.⁵

Wśród niemowląt i małych dzieci wskaźniki zapadalności na padaczkę są najwyższe spośród całej populacji chorych na padaczkę.6 Wynika to z niedojrzałości mózgowia i jego większej pobudliwości. Semiologia napadów padaczkowych oraz obraz czynności bi...