Zastosowanie komórek macierzystych w neurologii

lek. Magdalena Massalska-Wolska1
dr hab. n. med. Klaudia Stangel-Wójcikiewicz2

1Klinika Położnictwa i Perinatologii, Katedra Ginekologii i Położnictwa, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum

2Klinika Ginekologii i Onkologii, Katedra Ginekologii i Położnictwa, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Klaudia Stangel-Wójcikiewicz

Klinika Położnictwa i Perinatologii, Katedra Ginekologii i Położnictwa,

Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum

ul. Kopernika 23, 31-501 Kraków

e-mail: klaudia.stangel-wojcikiewicz@uj.edu.pl

  • Coraz szersze, a przede wszystkim potwierdzone licznymi badaniami zastosowanie komórek macierzystych w różnych schorzeniach, między innymi w zawale mięśnia sercowego, toksycznym uszkodzeniu miąższu wątroby i nerek, zaburzeniu statyki dna miednicy i związanym z nim nietrzymaniu moczu, pozwoliło na włączenie tej terapii do postępowania w chorobach neurodegeneracyjnych
  • Pozyskiwanie materiału komórkowego do tego typu leczenia przestało być etycznie kwestionowane, ponieważ potencjalnym źródłem komórek macierzystych mogą być tkanka mięśniowa, tłuszcz czy nawet próbka moczu, najwięcej jednak badań prowadzonych jest z wykorzystaniem komórek mezenchymalnych pochodzenia szpikowego

Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) jest odpowiedzialny za kontrolę oraz koordynację narządów i układów ciała ludzkiego, a także za integrację organizmu z otoczeniem i interpretację otrzymywanych bodźców wraz z generowaniem adekwatnych odpowiedzi. Uszkodzenie tych wrażliwych i wysoce wyspecjalizowanych struktur może mieć poważne konsekwencje fizyczne i psychiczne. Zaburzenia neurologiczne wiążą się ze znacznymi kosztami ekonomicznymi i społecznymi dla pacjentów, ich rodzin i całego społeczeństwa.

Terapia wielu schorzeń opiera się na radzeniu sobie z objawami i jedynie spowalnianiu postępu choroby. Do drugiej połowy XX wieku uważano, że komórki nerwowe nie podlegają odnowie. Dopiero badania Altmana i Kaplana dowiodły powstawania nowych komórek nerwowych w modelu zwierzęcym, co zostało poparte badaniami mózgu dorosłego człowieka. W mózgu człowieka istnieją przynajmniej 3 obszary, w których odbywają się procesy proliferacji komórkowej: strefa przykomorowa (SVZ – subventricular zone), strefa przyziarnista (SGZ – subgranular zone) oraz tylna strefa okołokomorowa (PPv – posterior periventricular area). Odrębnym źródłem odnowy komórkowej dla mózgu mogą stać się komórki macierzyste pochodzące z innych narządów, w tym dojrzałe komórki macierzyste.

Komórki macierzyste ze względu na zdolność do różnicowania i samoodnowy znalazły miejsce w różnych procesach terapeutycznych. W badaniach nad zwierzętami dowiedziono, że posiadają one zdolność do odbudowania uszkodzenia tkankowego poprzez różnicowanie i samoodnowę. Parakrynne wydzielanie czynników bioaktywnych o działaniu antyapoptotycznym, przeciwwłóknieniowym, neowaskularyzacyjnym i immunomodulacyjnym oddziałuje na tkankę w miejscu uszkodzenia.

Komórki macierzyste stanowią obiecującą linię terapii w wielu zaburzeniach neurologicznych, jednak obawy dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności ograniczają liczbę badań klinicznych z ich wykorzystaniem w tych zaburzeniach.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Źródła komórek

W dotychczasowych badaniach i dostępnych publikacjach wymienia się następujące populacje komórek wykorzystywane w leczeniu regeneracyjnym:

Zastosowanie komórek macierzystych w chorobach neurologicznych

W momencie kiedy naukowcy odkryli liczne możliwości pozyskiwania komórek macierzystych oraz ich dalszego namnażania, powstała realna szansa na skuteczne leczenie chorób [...]

Podsumowanie

Medycyna regeneracyjna stwarza nowe możliwości terapii w schorzeniach neurologicznych, dla których nie opracowano dotychczas skutecznych form leczenia. Wyjątkowość takiej terapii polega [...]

Do góry