Padaczka w okresie prokreacji

Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób neurologicznych¹. Dane epidemiologiczne wskazują, że dotyka ona około 1% populacji, co oznacza, że w Polsce choruje prawie 400 000 osób. Podstawowym celem opieki nad chorymi jest eliminacja napadów padaczkowych. Prawidłowe rozpoznanie typu napadów padaczkowych, a także uwzględnienie innych cech indywidualnych charakteryzujących każdego pacjenta, takich jak wiek, płeć, ewentualne choroby współistniejące czy nawet wykonywany zawód, są podstawą określenia profilu klinicznego chorego, co pozwala na wybór optymalnego leku, a w 65-70% przypadków – uzyskanie pełnej kontroli napadów padaczkowych przy monoterapii z użyciem leku pierwszego rzutu.

Szczególną grupę chorych na padaczkę stanowią kobiety w okresie prokreacji. Dane statystyczne wskazują, że około 30% kobiet z padaczką jest w wieku rozrodczym. Mimo potencjalnego ryzyka występowania w trakcie choroby sytuacji zagrażających bezpośrednio zdrowiu, a niekiedy życiu, w tym ryzyka nagłego zgonu w przebiegu padaczki (SUDEP – sudden unexpected death in epilepsy), coraz więcej kobiet z padaczką zachodzi w ciążę i >90% z nich rodzi zdrowe dzieci². Zmiany hormonalne w różnych fazach cyklu miesiączkowego mogą być przyczyną zwiększenia częstości napadów padaczkowych w okresie okołomiesiączkowym i okołoowulacyjnym, co powoduje, że u prawie 35% pacjentek rozpoznaje się padaczkę katamenialną^3,4. Estrogeny zwiększają pobudliwość neuronów przez wpływ na pobudzające receptory glutaminergiczne, natomiast progesteron i jego metabolity, głównie allopregnanolon, wywierają wpływ hamujący przez postsynaptyczne receptory GABA_A. Przedmiesiączkowe obniżenie stężenia progesteronu jest uważane za przyczynę napadów padaczkowych w tym okresie, ale wyniki badań nie wskazują na skuteczność uzupełniającej terapii hormonalnej. Podejmowano próby dodatkowego stosowania np. klobazamu z 10-dniowym okresem leczenia rozpoczynającym się 2-7 dni przed przewidywanym dniem miesiączki lub czasem wystąpienia napadów padaczkowych, ale w codziennej praktyce klinicznej nie uzyskano wyników będących jednoznacznym wskaźnikiem skuteczności w tym zakresie.

Opieka nad kobietą chorującą na padaczkę i będącą w okresie rozrodczym sprowadza się do dwóch podstawowych aspektów, tj. jak najlepszej kontroli napadów padaczkowych i zapobiegania powstawaniu wad wrodzonych u potomstwa. Oba problemy są związane z...