ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Temat numeru
Diagnostyka i leczenie stwardnienia rozsianego – update
dr hab. n. med. Anna Jamroz-Wiśniewska
- W artykule omówiono aktualne kryteria diagnostyczne stwardnienia rozsianego, tłumaczące zjawisko rozsiania choroby w czasie i przestrzeni
- Porównano aktualne kryteria z poprzednimi oraz opisano najważniejsze podtypy kliniczne stwardnienia rozsianego, tj. rzutowo-remisyjny, wtórnie i pierwotnie postępujący, a także zespół objawów klinicznie izolowanych i zespół objawów radiologicznie izolowanych, ponadto szeroko omówiono leczenie stwardnienia rozsianego
Stwardnienie rozsiane (SM – sclerosis multiplex) jest autoimmunologiczną chorobą ośrodkowego układu nerwowego (OUN), która charakteryzuje się występowaniem zapalenia, demielinizacji i zmian neurozwyrodnieniowych. Etiologia choroby nadal pozostaje nieustalona. Pierwsze objawy SM występują najczęściej między 20 a 50 r.ż., 2-3 razy częściej u kobiet. U ok. 0,5% osób dorosłych z SM choroba zaczyna się w wieku ≥60 lat, zazwyczaj z postępującym narastaniem objawów neurologicznych od początku1.
Stwardnienie rozsiane jest najczęstszą przyczyną nieurazowej niepełnosprawności wśród młodych dorosłych. W Polsce wskaźnik chorobowości wynosi 110-120/100 000, a zapadalność – 4,2-4,5/100 000/rok, co daje ok. 1700 nowych przypadków rocznie2. W sumie szacuje się, że w naszym kraju jest ok. 45 000 chorych na SM, w Europie – ok. 700 000, a na świecie – ponad 2,5 mln2,3.
Postaci przebiegu klinicznego
Ze względu na przebieg choroby możemy wyróżnić postaci:
- rzutowo-remisyjną (RR – relapsing-remitting) – najczęstszą, dotyczącą 85-90% pacjentów, charakteryzującą się występowaniem okresów pogorszeń neurologicznych (rzutów) i okresów remisji; rzut to jednofazowy epizod kliniczny z objawami typowymi dla SM, odzwierciedlający ogniskowy lub wieloogniskowy zapalny incydent demielinizacyjny w OUN, rozwijający się ostro lub podostro, trwający co najmniej 24 godziny, z wyzdrowieniem lub bez niego; o rzucie SM mówimy pod warunkiem braku gorączki lub infekcji; remisja, czyli okres stabilizacji, musi trwać co najmniej 4 tygodnie, by nowe objawy neurologiczne nazwać kolejnym rzutem4
- wtórnie postępującą (SP – secondary progressive) – z postępującym przebiegiem, niezależnym od rzutów, następującym po początkowym przebiegu rzutowo-remisyjnym; występuje nawet u 40% pacjentów z postacią rzutowo-remisyjną w ciągu 6-10 lat5
- pierwotnie postępującą (PP – primary progressive) – dotyczącą 10-15% pacjentów z SM, charakteryzującą się stopniowym postępem objawów neurologicznych od początku rozwoju choroby4.
Sprawność pacjentów z SM ocenia się zgodnie z rozszerzoną skalą niepełnosprawności (EDSS – Expanded Disability Status Scale), którą przedstawiono w tabeli 16.
