prof. dr hab. n. med. Adam Stępień

Szanowni Państwo!

Aktualne wydanie naszego czasopisma rozpoczynamy od niezwykle ważnego tematu, którym są zespoły paranowotworowe i diagnostyka pacjentów z niejasnymi objawami neurologicznymi. W artykule lek. Anny Karlińskiej i prof. dr. hab. n. med. Tomasza Mandata zaprezentowany został aktualny stan wiedzy na temat patomechanizmu immunologicznego paranowotworowych zespołów neurologicznych (PNS – paraneoplastic neurological syndromes). Przedstawione zostały ponadto zaktualizowane kryteria diagnostyczne z uwzględnieniem podziału na zespoły neurologiczne o wysokim i pośrednim ryzyku etiologii paranowotworowej. Zaburzenia te są niespecyficzną reakcją organizmu na wzrost nowotworu. Objawy lub zespoły objawów towarzyszące chorobie nowotworowej powstają niezależnie od miejscowego wzrostu lub występowania przerzutów odległych. Choroba może manifestować się niewydolnością serca i naczyń krwionośnych, układu wewnątrzwydzielniczego, nerek, przewodu pokarmowego lub skóry – samodzielnie lub w połączeniu ze sobą. Bogata jest symptomatologia kliniczna zespołów paranowotworowych układu nerwowego. Proces chorobowy może dotyczyć mózgu i rdzenia kręgowego (coraz częściej rozpoznawane jest limbiczne zapalenie mózgu), nerwów (zarówno mononeuropatie, np. zapalenie nerwu wzrokowego, jak i polineuropatie związane z gammapatiami monoklonalnymi), mięśni (miopatie zapalne, zespół miasteniczny Lamberta-Eatona). Problem jest mniej złożony przy wcześniej rozpoznanej chorobie nowotworowej, ale niejednokrotnie nie mamy jeszcze świadomości rozwijającego się skrycie procesu nowotworowego u chorego. Zespoły paranowotworowe często ustępują po skutecznym wyleczeniu pacjenta z nowotworu. Z naszej perspektywy wczesne rozpoznanie PNS i zastosowanie farmakoterapii umożliwia choremu uniknięcie ciężkich powikłań i trwałej niepełnosprawności.

Kolejny artykuł, na który pragnę zwrócić Państwa uwagę, poświęcony jest minimalnej encefalopatii wątrobowej (MHE – minimal hepatic encephalopathy) – tematowi mało jeszcze poznanemu przez nas, neurologów. Zazwyczaj bowiem spotykamy pacjentów w zaawansowanym stadium niewydolności wątroby i rozpoznanie nie budzi naszych wątpliwości. Występowanie zaburzeń uwagi, koncentracji, czasu reakcji, orientacji przestrzennej, czyli wczesnych objawów mózgowych HE, najczęściej uznajemy za konsekwencję chorób neurozwyrodnieniowych lub procesu starzenia się organizmu. Zwyczajowo w diagnostyce posługujemy się badaniem z zastosowaniem rezonansu magnetycznego w poszukiwaniu zaników mózgowia. Zwrócenie uwagi na to, że wspomniane symptomy mogą być także wczesnymi objawami rozwijającej się niewydolności wątroby, poszerza naszą wiedzę na ten temat, a zastosowanie omawianych w artykule prostych testów diagnostycznych wzbogaca nasze możliwości diagnostyczne.

Prezentujemy także Państwu doniesienie kazuistyczne opisujące chorą z udarem niedokrwiennym z zakresu unaczynienia tętnicy Percherona. Tego typu udary są niezwykle rzadkie i stanowią blisko 2% wszystkich udarów niedokrwiennych. Nie mniej interesujące są krótkie omówienia doniesień ze świata neurologii.

Życzymy udanej lektury, mając nadzieję, że przygotowane i zaprezentowane tematy będą przydatne w podejmowaniu decyzji diagnostycznych i terapeutycznych w codziennej praktyce lekarskiej.