Witaminy z grupy B pełnią kluczowe funkcje w organizmie, a 4 z nich – tiamina (B₁), niacyna (B₃), pirydoksyna (B₆) i kobalamina (B₁₂) – mają bardzo istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. W krajach rozwijających się najczęstszą przyczyną niedoboru witamin jest niedożywienie wynikające z niedostatecznej podaży pożywienia, natomiast w krajach rozwiniętych główną przyczyną jest upośledzone wchłanianie w przebiegu zespołów wewnątrz- lub zewnątrzpochodnych zaburzeń czynności układu pokarmowego. Restrykcyjna dieta, alkoholizm bądź przyjmowanie niektórych leków również przyczyniają się do niedoborów witaminowych i mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Witaminy wchodzące w skład grupy B

Układ nerwowy wymaga właściwej i regularnej podaży odpowiednich składników mineralnych i witamin. Zaburzenia wchłaniania witamin mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego zrozumienie implikacji klinicznych ich niedoborów oraz skutecznych strategii terapeutycznych jest takie istotne¹. Witaminy z grupy B to rozpuszczalne w wodzie związki, których organizm nie potrafi sam wytwarzać, a są niezbędne do życia i prawidłowego funkcjonowania. Ich zasadnicza rola polega na regulacji metabolizmu komórkowego, choć funkcje poszczególnych związków dość znacznie się od siebie różnią^1,2. Obecnie wyróżniamy 8 witamin zaliczanych do grupy B, którymi są^1-4:

• B₁ (tiamina, aneuryna)
• B₂ (ryboflawina)
• B₃ (niacyna, witamina PP, kwas nikotynowy)
• B₅ (kwas pantotenowy)
• B₆ (pirydoksyna)
• B₇ (biotyna, witamina H)
• B₉ (kwas foliowy, folacyna)
• B₁₂ (kobalamina, cyjanokobalamina).

Wszystkie pełnią kluczowe funkcje w organizmie (tab. 1), a 4 z nich – tiamina (B₁), niacyna (B₃), pirydoksyna (B₆) i kobalamina (B₁₂) – mają istotne znaczenie dla układu nerwowego⁵.

W przeszłości do witamin z grupy B zaliczano o wiele więcej związków, ale wskutek niespełnienia warunków definicji terminu „witamina” zostały one usunięte z wykazu^1,2. To tłumaczy nomenklaturę – „braki” i przeskakiwanie numeracji w obecnie stosowanych nazwach. Przykładem jest cholina, która jest określana czasem jako witamina B₄. Jest ona faktycznie niezbędna organizmowi do życia, ale badania dowiodły, że potrafimy w ograniczonym zakresie wytwarzać ją sami – stąd nie mogła zostać zakwalifikowana w poczet witamin². Z kolei kwas paraaminobenzoesowy (PABA) został najpierw nazwany witaminą B₁₀, a później pozbawiony tego statusu². Chociaż odgrywa ważną rolę w organizmie, to w rzeczywistości nie jest niezbędny. Kolejne odkryte związki chemiczne i zakwalifikowane jako witaminy – B₁₃, B₁₄, B₁₅, B₁₆, B₁₇, a nawet B₂₀ – niestety również nie spełniały skrupulatnej definicji, a amigdalina (B₁₇) okazała się wręcz toksyczna².