Padaczka, schorzenie neurologiczne charakteryzujące się występowaniem nawracających napadów drgawkowych, stanowi istotne wyzwanie terapeutyczne w praktyce lekarskiej. Pomimo postępu w farmakoterapii znaczna część pacjentów zmaga się z padaczką lekooporną (TRE – treatment-resistant epilepsy), definiowaną jako niepowodzenie kontroli napadów mimo zastosowania co najmniej dwóch adekwatnych leków przeciwpadaczkowych¹. W tej sytuacji niezbędne jest poszukiwanie alternatywnych strategii leczenia.

W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie kannabinoidami, naturalnymi substancjami pochodzącymi z konopi, jako potencjalnymi środkami terapeutycznymi. Szczególnie kannabidiol (CBD), jeden z głównych niepsychoaktywnych składników konopi, zyskuje na popularności jako potencjalny lek wspomagający leczenie różnych schorzeń neurologicznych, w tym padaczki. Historyczne wzmianki o zastosowaniu konopi w medycynie sięgają starożytności, jednak dopiero w XX i XXI wieku ponownie zainteresowano się tą grupą związków i prowadzone są systematyczne badania w tym zakresie. Dostępne wyniki wskazują na potencjalne działanie przeciwdrgawkowe CBD, co jest przedmiotem intensywnych badań^2-4.

Mechanizmy działania kannabinoidów, szczególnie CBD, są złożone i wciąż nie do końca poznane. Uważa się, że oddziałują one z układem endokannabinoidowym, modulując aktywność neuroprzekaźników, takich jak kwas γ-aminomasłowy (GABA) i glutaminian. Prowadzi to do zmian w pobudliwości neuronów i progu drgawkowego, co może mieć znaczenie w kontekście leczenia padaczki lekoopornej.

Niniejsza publikacja ma na celu przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat stosowania kannabinoidów, zwłaszcza kannabidiolu, w leczeniu padaczki i zwrócenie uwagi na mechanizmy ich działania, dowody z badań klinicznych oraz wyzwania związane z wykorzystaniem substancji z tej grupy w praktyce klinicznej.

Mechanizm działania kannabinoidów w leczeniu padaczki

Układ endokannabinoidowy (ECS – endocannabinoid system) jest złożonym systemem sygnalizacyjnym, który odgrywa kluczową rolę w regulacji wielu procesów fizjologicznych, w tym neuroprzekaźnictwa, reakcji zapalnych i kontroli pobudliwości neuronalnej. Z tego względu stał się obiektem zainteresowań naukowców badających nowe metody leczenia padaczki. Kannabinoidy, zarówno te endogenne, jak i egzogenne (np. fitokannabinoidy z Cannabis sativa), wykazują zdolność do modulowania aktywności ECS, co otwiera drogę do ich potencjalnego wykorzystania w terapii przeciwdrgawkowej⁵.