Zmętnienia ciała szklistego są objawem zmiany jego architektury. Ujawniają się w różnym wieku. Witreoliza laserowa może stać się wiodącą metodą leczenia tej grupy chorych.

Zmętnienia ciała szklistego (ZCS, męty), znane także jako latające muszki (muscae volitantes, eye floaters lub DVS – degenerative vitreous syndrome), to zwyrodnienie żelu ciała szklistego polegające na rozpadzie sieci i tworzeniu się skupisk włókien kolagenowych. Pojawienie się mętów jest sygnałem zmiany architektury ciała szklistego. Mętom często towarzyszą rozwodnienie ciała szklistego (syneresis), zmniejszenie jego objętości, zapadnięcie się i tylne odłączenie (PVD – posterior vitreous detachment). Męty powstają z tkanek wewnątrzgałkowych i nie są rozpoznawane jako obce przez układ immunologiczny oka, dlatego rzadko się wchłaniają. ZCS często towarzyszy przymglenie i zagęszczenie żelu ciała szklistego.

Postrzeganie mętów w postaci ruchomych cieni przybierających formę plamek, nitek, pajęczyn lub gęstych chmur nosi nazwę myodesopsia. Pacjenci skarżą się na nie częściej w słoneczne dni lub w oświetlonych pomieszczeniach na jasnych tłach (ryc. 1). Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród ludzi młodych aktywnych zawodowo świadczą, że ZCS znacznie pogarszają jakość życia i zdrowia, porównywalnie do zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Aby pozbyć się dokuczliwych dolegliwości, 11% ankietowanych było gotowych nawet na ryzykowny zabieg okulistyczny.¹ Przyczyną tak dużej frustracji pacjentów może być zdaniem Sebaga i wsp. obniżenie czułości postrzegania kontrastu.² Również z moich obserwacji wynika, że wielu zgłaszających się pacjentów o określonym typie charakterologicznym odczuwa niepokój i lęk związany z postrzeganymi cieniami oraz przyszłym widzeniem. Chorzy najczęściej zgłaszają trudności podczas czytania i pracy przed monitorem komputera oraz zaburzenia widzenia w czasie prowadzenia samochodu. Skarżą się na widzenie ruchomych cieni o nieregularnej strukturze i brzegach. Niekiedy podczas badania daje się zauważyć przejściowe obniżenie ostrości wzroku. Ciężkość zgłaszanych objawów zależy według Karikhoffa od wielkości i gęstości mętów, odległości od siatkówki i osi widzenia, szerokości źrenicy, poziomu niepokoju pacjenta.³

Etiopatogeneza mętów

Przyczyny powstawania mętów nie są do końca poznane. Uważa się, że jest to zaburzenie równowagi biochemicznej i elektrostatycznej kolagenu lub kwasu hialuronowego. W etiopatogenezie zmętnień bierze się pod uwagę:

• nieprawidłowości metabolizmu kolagenu lub komórek siatkówki
• interakcje makromolekularne i tworzenie wiązań krzyżowych włókien kolagenowych
• aktywację indukowanych światłem procesów utleniania
• denaturację białek ciała szklistego
• zanik kwasu hialuronowego pokrywającego włókna kolagenowe
• nieprawidłowy stan powierzchni szklistkowo-siatkówkowej.