Obniżenie ostrości wzroku u chorego w podeszłym wieku z rozpoznaną zaćmą powinno nasuwać podejrzenie współistnienia innych patologii, w tym zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem.

Zaawansowane zmiany na dnie oka mogą sprawić, że u niektórych chorych operacja nie przyniesie spodziewanych wyników czynnościowych.

Zaćma starcza oraz zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD – age related macular degeneration) to schorzenia występujące u osób w podobnym wieku.¹ W Stanach Zjednoczonych zaćma starcza oraz AMD należą do najczęstszych przyczyn utraty widzenia u osób starszych.² Operacja usunięcia zaćmy jest najczęściej przeprowadzaną procedurą chirurgiczną w okulistyce.³ Szacuje się także, że około 17% ludności na świecie cierpi na AMD.³ W krajach rozwiniętych AMD jest najczęstszą przyczyną nieodwracalnej utraty wzroku u osób powyżej 50 r.ż.⁴

Choć AMD dotyka mniejszą liczbę osób niż zaćma, rokowanie jest mniej optymistyczne. Wyróżniamy dwie postaci AMD – suchą i wilgotną (inaczej zwaną wysiękową lub neowaskularną). Udokumentowano skuteczność tylko jednej metody leczenia postaci neowaskularnej AMD, która występuje rzadziej i stanowi około 15% przypadków AMD.²

Powszechność obu tych schorzeń skłania do zastanowienia się, czy ich współistnienie wpływa na jakość życia pacjentów, a także pomyślenia, o czym powinniśmy pamiętać i czego nie przeoczyć, gdy diagnozujemy i leczymy te dwie jednostki chorobowe.

Gdy pacjent zgłasza gorsze widzenie – czy na pewno to tylko zaćma?

Fundamentalne znaczenie ma dokładne badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta skierowanego na zabieg usunięcia zaćmy.

Bardzo istotna jest umiejętność podjęcia diagnostyki współistniejących patologii gałki ocznej, poza widocznym zmętnieniem soczewki, mogących wpływać na jakość widzenia pacjenta po operacji usunięcia zaćmy. Ważne, aby pochopnie nie zakładać, że gorsze widzenie pacjenta wynika wyłącznie ze zmętnienia soczewki. Należy dokładnie przeanalizować charakter skarg, które pacjent zgłasza. Jeśli podejrzewamy współistnienie dodatkowych zmian patologicznych, przed zabiegiem powinniśmy wyjaśnić pacjentowi, że usunięcie zaćmy może tylko częściowo polepszyć widzenie lub może nie poprawić go w ogóle. Może się tak zdarzyć np. u pacjentów, którzy dowiedzieli się o diagnozie AMD podczas kwalifikacji do zabiegu usunięcia zaćmy i mają bardzo zaawansowane zmiany powstałe w przebiegu wysiękowej postaci AMD. Należy wytłumaczyć chorym, że usunięcie zmętniałej soczewki może nie polepszyć widzenia lub spowodować jedynie bardzo nieznaczną poprawę. Wyjaśnienie istoty i charakteru wszystkich zdiagnozowanych schorzeń pomoże pacjentowi uniknąć nierealistycznych oczekiwań i tym samym uniknąć rozczarowania wynikiem leczenia.