Cukrzycowy obrzęk plamki jest wiodącą przyczyną utraty widzenia u chorych przed 50 r.ż. Jego pojawienie się ma związek z czasem trwania cukrzycy, złą kontrolą glikemii, ciśnienia tętniczego i stężenia lipidów we krwi oraz z paleniem papierosów. Wczesne rozpoznanie i leczenie mogą uchronić pacjenta przed ślepotą. Jednak diagnostyka i terapia cukrzycowego obrzęku plamki nadal stanowią wyzwanie w codziennej praktyce okulisty i diabetologa.

Wprowadzenie

Cukrzyca jest główną przyczyną ślepoty na świecie w populacji osób między 20 a 74 r.ż. W przebiegu cukrzycy dochodzi do zmian o charakterze neuropatii, makro- i mikroangiopatii. Jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy jest retinopatia cukrzycowa. Stopień zaawansowania zmian zależy od czasu trwania choroby i wyrównania glikemii. Bardzo ważną rolę odgrywa kontrola ciśnienia tętniczego, lipidogramu oraz zaprzestanie palenia papierosów. Każde obniżenie średniej wartości ciśnienia skurczowego krwi o 10 mmHg zmniejsza ryzyko wystąpienia wszystkich powikłań cukrzycowych o 12% i redukuje mikroangiopatię o 13%.¹ Ślepota może być wynikiem wylewu krwi do ciała szklistego, odwarstwienia siatkówki lub jaskry wtórnej neowaskularnej.

Retinopatia cukrzycowa proliferacyjna (PDR – proliferative diabetic retinopathy) jest najczęstszą przyczyną znacznego pogorszenia widzenia lub jego utraty u pacjentów z cukrzycą typu 1. Z powodu niedotlenienia dochodzi do rozwoju nieprawidłowych neowaskularyzacji, które mogą wywoływać krwotoki do ciała szklistego oraz trakcyjne odwarstwienie siatkówki.

Cukrzycowy obrzęk plamki (DME – diabetic macular edema) stanowi najczęstszą przyczynę utraty widzenia u osób przed 50 r.ż. W cukrzycy typu 2 zmiany siatkówkowe mogą wyprzedzać rozpoznanie choroby. DME wiąże się z uszkodzeniem bariery krew – siatkówka i gromadzeniem płynu w przestrzeni pozakomórkowej zewnętrznych i wewnętrznych warstw siatkówki.² Może rozwijać się niezależnie od retinopatii cukrzycowej.

Diagnostyka

Diagnostyka DME wymaga badania okulistycznego w lampie szczelinowej po rozszerzeniu źrenic. Większość zmian, takich jak: mikrotętniaki, krwotoczki, wysięki twarde i towarzyszące im obszary pogrubienia siatkówki, jest możliwa do oceny w trakcie wziernikowania pośredniego. W przypadkach wątpliwych lub w celu uzupełnienia danych przeprowadza się badania dodatkowe.

Jedynym badaniem dynamicznie obrazującym krążenie w naczyniach siatkówki jest angiografia fluoresceinowa. Środek kontrastowy podaje się do żyły łokciowej. Po kilku minutach wypełnia on naczynia siatkówki, ukazując patologie: mikrotętniaki wypełnia...