Krótkowzroczność – gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy?
dr n. med. Anna M. Ambroziak
mgr Weronika Leszczyńska
Wyniki badań i rokowania specjalistów są nieubłagane – wraz z rozwojem technologii oraz zmianą trybu życia na mniej aktywny fizycznie czeka nas epidemia krótkowzroczności. Wada ta ma zwykle charakter progresywny, a tempo jej pogłębiania się, ostateczna wartość i mechanizmy rozwoju zależą od wielu czynników, m.in. genetycznych i środowiskowych, a także od higieny pracy wzrokowej i metody korekcji.
Epidemiologia
W 2000 r. na całym świecie było 1,532 mld osób krótkowzrocznych (1,406 mld osób krótkowzrocznych z wadą refrakcji −0,50 dioptrii i więcej, 136 mln osób z krótkowzrocznością wysoką: −5,00 dioptrii i więcej). Według World Health Organization (WHO) nieskorygowana krótkowzroczność stanowi najczęstszą przyczynę obniżenia ostrości wzroku, a zabiegowi korygującemu poddaje się niespełna połowa osób z tą wadą refrakcji.
Szacunki opierające się na wieloletniej analizie danych epidemiologicznych wskazują na ciągły wzrost liczby osób krótkowzrocznych w populacji ogólnej. Ocenia się, że w 2050 r. całkowita liczba tych osób wynosić będzie 5,696 mld (4,758 mld osób z krótkowzrocznością −0,50 dioptrii i więcej, 938 mln osób z krótkowzrocznością wysoką: −5,00 dioptrii i więcej). Oznacza to prawie 4-krotny wzrost liczby osób z krótkowzrocznością (3,5 razy więcej osób z krótkowzrocznością −0,50 dioptrii i więcej, prawie 7 razy więcej z wadą wysoką: −5,00 dioptrii i więcej).1 Tym samym ta globalnie najczęstsza wada wzroku stanie się epidemią.
Patogeneza wady
Krótkowzroczność jest wadą refrakcji układu optycznego charakteryzującą się zbyt dużą mocą łamiącą układu wzrokowego w porównaniu z długością osiową gałki ocznej (krótkowzroczność refrakcyjna) lub zbyt dużą długością osiową gałki ocznej w stosunku do mocy łamiącej (krótkowzroczność osiowa). Może być też wadą mieszaną, osiowo-refrakcyjną. Zdecydowanie przeważa mechanizm krótkowzroczności osiowej związanej ze wzrostem i wydłużaniem się gałki ocznej.2 Większość przypadków krótkowzroczności ma charakter progresywny, czyli jej wartość rośnie wraz z wiekiem. Tempo progresji, wartość finalna oraz mechanizmy rozwoju decydujące o tym, czy w ogóle i kiedy wystąpi, zależą od wielu czynników, m.in. od uwarunkowań genetycznych, wpływu środowiska oraz higieny codziennej pracy wzrokowej i zastosowanej korekcji wady refrakcji.
Podczas wzrostu oka spada ilość macierzy pozakomórkowej twardówki. Zmiany te są związane z obniżonym stężeniem transformującego czynnika wzrostu β (TGFβ – transforming growth factor β). Jednocześnie zwiększa się ilość metaloproteinaz odpowiedzialn...