Demodekoza a narząd wzroku
dr n. med. Katarzyna Adamczyk
dr n. med. Paweł Antończak
dr n. med. Agnieszka Garncarczyk
mgr Agnieszka Lubczyńska
dr hab. n. med. Dominika Wcisło-Dziadecka
- Obraz kliniczny demodekozy ocznej nie jest charakterystyczny, najczęściej jednak można stwierdzić zmiany patologiczne w postaci zapalenia brzegów powiek
- Leczenie demodekozy ocznej jest trudne i długie, a istotnym jego elementem jest rozmowa z pacjentem w celu wyjaśnienia istoty problemu oraz podkreślenia konieczności utrzymania reżimu w stosowaniu leków i przestrzeganiu higieny
Demodekoza, inaczej nużyca, to powszechna choroba pasożytnicza wywołana przez kosmopolityczne roztocza z rodzaju Demodex spp. Rozwija się najczęściej w obszarze gruczołów łojowych głowy, czoła, policzków, nosa, powiek górnych i dolnych, brody, przewodów słuchowych, kości jarzmowych i dekoltu. Roztocza bytują również w przewodach słuchowych oraz na obszarze dłoni, ramion, stóp, brodawek sutkowych, genitaliów i odbytu1-7.
Nużeńce zasiedlają skórę prawie całej ludzkiej populacji, stanowiąc element prawidłowego mikrobiomu skóry człowieka. Wykazano jednak, że gdy ich liczba przekroczy 5/cm2, mogą wywoływać lub nasilać dolegliwości dermatologiczne8.
Nużyca objawia się nadmierną suchością skóry i rumieniem oraz obecnością grudek i krostek, uporczywym świądem i pieczeniem. Może nasilać objawy trądziku różowatego i łupieżu2,4,5.
Jeśli demodekoza dotyczy okolic oka, u pacjentów obserwuje się nagromadzenie złogów i łusek na brzegach i u podstawy rzęs, świąd nasilający się szczególnie w nocy, nawracające zapalenie brzegów powiek, chroniczne zapalenie powiek i spojówek, gradówki, jęczmienie, dysfunkcje gruczołów Meiboma, wypadanie rzęs oraz zespół suchego oka1,9-11.
Istnieją również doniesienia na temat udziału nużeńców w etiopatogenezie raka podstawnokomórkowego2,9,12.
Częstość zakażeń demodekozą wzrasta wraz z wiekiem. Obserwuje się, że 84% populacji po 60 roku życia i 100% po 70 roku życia ma objawy nużycy13,14.
Charakterystyka Demodex spp.
Nużeńce zalicza się do pajęczaków z rzędu roztoczy i przypisuje do rodzaju Demodex spp. Nazwa rodzaju pochodzi od słów „demo” i „dex”, które w tłumaczeniu z języka greckiego oznaczają łój i ruchliwe robaki. Zidentyfikowano dwa komensalne gatunki bytujące na ludzkim ciele. W 1943 r. rozpoznany został przez Owena nużeniec ludzki Demodex folliculorum. Niedługo później, bo w 1963 roku, odkryto gatunek nużeńca krótkiego Demodex brevis1,3,4.
Lokalizacja roztoczy na ciele człowieka zależy od przynależności do danego gatunku. Demodex folliculorum najczęściej zasiedla powierzchniowe części mieszków włosowych i włoski meszkowe na ciele. Można go zlokalizować w obszarze gruczołów łojowych ...
