Zaćma, jaskra i retinopatia cukrzycowa

dr hab. n. med. Edyta Sutkowska1

Magdalena Sutkowska2

1Katedra i Zakład Rehabilitacji, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
2Wydział Lekarski, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Edyta Sutkowska
Katedra i Zakład Rehabilitacji, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław; e-mail: edyta.sutkowska@umed.wroc.pl

  • Cukrzyca predysponuje zarówno do powikłania dla niej typowego, czyli retinopatii cukrzycowej, jak i prawdopodobnie do innych schorzeń narządu wzroku, w tym jaskry i zaćmy  
  • Wyrównanie metaboliczne cukrzycy, a więc dbałość o normoglikemię oraz prawidłowe wartości ciśnienia systemowego i stężenia lipidów, ma pierwszorzędne znaczenie w prewencji powikłań dotyczących narządu wzroku


Z danych przytoczonych przez Vision Loss Expert Group wynika, że w 2015 roku trzema głównymi przyczynami ślepoty na świecie były: zaćma, nieskorygowane wady refrakcji i jaskra. Za upośledzenie widzenia odpowiadały natomiast kolejno: nieskorygowana wada refrakcji, zaćma i zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem. Z raportów epidemiologicznych wynika także, że niezależnie od pierwotnej przyczyny przypadłości te dotykają nieco częściej kobiet1. Dane te dotyczą wszystkich regionów świata, w tym krajów, gdzie słabo rozwinięta opieka diabetologiczna nie pozwala na dotrwanie przez pacjenta z cukrzycą (DM – diabetes mellitus) do momentu rozwinięcia się powikłania, jakim jest retinopatia cukrzycowa (DR – diabetic retinopathy), co tłumaczy powszechnie znany fakt, że wobec dramatycznego wzrostu liczby osób chorujących na cukrzycę DR jest najczęstszym czynnikiem sprzyjającym ślepocie w krajach rozwiniętych.

Choroby oczu w przebiegu cukrzycy obejmują zarówno schorzenia ściśle związane z hiperglikemią i tym samym typowe jedynie dla tego zaburzenia metabolicznego, jak i rozliczne inne patologie, które choć występują także w populacji ogólnej, częściej dotyczą pacjentów z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Do pierwszej wspomnianej grupy zalicza się jedynie retinopatię cukrzycową z wyróżnieniem makulopatii (diabetic maculopathy), która oznacza zajęcie najważniejszej, centralnej części siatkówki. Pozostałe schorzenia, które stosunkowo często pojawiają się u chorych na cukrzycę, to głównie zaćma i jaskra oraz zmiany związane z predyspozycją tej grupy pacjentów do szybszego powstawania miażdżycy i tzw. trombofilii cukrzycowej, czyli zatoru tętnicy i zakrzepicy żył siatkówki. Ponadto pacjenci z DM są także predysponowani w większym stopniu do chorób aparatu ochronnego oka czy zmian rogówki i spojówki.

Wpływ zaburzeń metabolicznych na powikłania cukrzycy

Transport glukozy do komórek oka nie jest insulinozależny, ponieważ nie ma w nich transportera glukozy 4 (GLUT4 – glucose transporter 4), jedynej insulinozależnej, przezbłonowej glikoproteiny. Oznacza to, że przepływ heksozy ma w tym narządzie cha...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wpływ zaburzeń metabolicznych na powikłania cukrzycy

Transport glukozy do komórek oka nie jest insulinozależny, ponieważ nie ma w nich transportera glukozy 4 (GLUT4 – glucose transporter 4), jedynej [...]

Retinopatia cukrzycowa

Najgroźniejsze powikłanie dotyczące oka, typowe jedynie dla cukrzycy, to retinopatia cukrzycowa. Mimo że nadal powikłanie to znajduje się w kategorii powikłań mikroangiopatycznych, [...]

Jaskra

Mając na uwadze epidemiologię, należy pamiętać, że DR nie jest jedynym schorzeniem, które może być przyczyną ślepoty lub poważnego pogorszenia wzroku [...]

Zaćma

Jak wspomniano na wstępie, zaćma jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku na świecie. Czynnikami ryzyka tego schorzenia są: wiek, ekspozycja na słońce101 [...]

Leki stosowane w cukrzycy a zmiany oczne

Obecnie nie ma przekonujących dowodów na to, że któryś z leków stosowanych w leczeniu hiperglikemii poza regulowaniem stężenia glukozy wpływa niezależnie od tego [...]

Podsumowanie

Cukrzyca predysponuje zarówno do powikłania dla niej typowego, tj. retinopatii cukrzycowej, jak i prawdopodobnie do innych schorzeń narządu wzroku, w tym tych, które [...]

Do góry