Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek

dr n. med. Agata Brązert

Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Adres do korespondencji: dr n. med. Agata Brązert
Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
ul. Długa 1/2, 62-081 Poznań; e-mail: abrazert@gmail.com

  • Kontaktowe zapalenie skóry jest dosyć powszechnie występującą dermatozą, która stosunkowo często może dotyczyć skóry powiek
  • W artykule przedstawiono podział alergicznych chorób oczu, najczęstsze czynniki alergizujące, objawy, diagnostykę i leczenie tych chorób  


Alergiczne (kontaktowe) zapalenie powiek jest jednym z objawów alergicznych chorób oczu. Stanowi ono zagadnienie z pogranicza dwóch dziedzin: alergologii i okulistyki. W 2007 r. grupa ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego (PTA) i Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (PTO) ustaliła polskie definicje i podział alergicznych chorób oczu, w których wyszczególniono kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek.

Reakcja alergiczna charakteryzuje się nadmierną wrażliwością układu immunologicznego i nieprawidłową reakcją organizmu na substancje powszechnie występujące w otaczającym środowisku, pokarmie, lekach. Reakcja ta może mieć różne nasilenie – od niewielkiego do zagrażającego życiu pacjenta. W ostatnich dekadach obserwuje się zwiększenie częstości występowania chorób i reakcji alergicznych. Poza uwarunkowaniami genetycznymi odgrywają w tym rolę nadmierna higiena, zanieczyszczenie środowiska, a także zmiana nawyków żywieniowych (żywność wysoko przetworzona)1. World Allergy Organization (WAO) wyróżnia reakcję alergiczną natychmiastową (od kilku minut do godziny) i opóźnioną (powyżej godziny)2. Historycznie reakcje alergiczne dzieli się na 4 typy wg klasyfikacji podanej przez Gella i Coombsa (tab. 1)3. Alergiczne (kontaktowe) zapalenie powiek jest najczęściej typem IV reakcji alergicznej.

Podział alergicznych chorób narządu wzroku

Z praktycznego punktu widzenia najbardziej przydatny wydaje się podział zaproponowany w 2003 r. przez Czajkowskiego i Groblewską. Został on zaaprobowany w konsensusie PTA i PTO. Autorzy wyróżnili w nim4,5:

  • ostre alergiczne zapalenie spojówek (AAC– acute allergic conjunctivitis)
  • sezonowe alergiczne zapalenie spojówek (SAC – seasonal allergic conjunctivitis)
  • całoroczne alergiczne zapalenie spojówek (PAC – perennial allergic conjunctivitis)
  • wiosenne zapalenie rogówki i spojówek (VKC – vernal keratoconjunctivitis)
  • atopowe zapalenie rogówki i spojówek (AKC – atopic keratoconjunctivitis)
  • olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek (GPC – giant papillary conjunctivitis)
  • kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek (ConBC – contact blepharoconjunctivitis).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek

Obecnie skóra człowieka ma kontakt z coraz większą liczbą substancji, które mogą indukować nieprawidłowe reakcje skórne, m.in. kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek. [...]

Najczęstsze czynniki alergizujące

W analizie danych zebranych od pacjentów z kontaktowym zapaleniem skóry powiek, a przeprowadzonej przez North American Contact Dermatitis Group wykazano, że pięć najczęściej alergizujących [...]

Objawy

Obraz kliniczny w przypadku kontaktowego zapalenia skóry powiek i spojówek może różnić się w zależności od substancji uczulającej, czasu kontaktu, miejsca, w którym doszło do [...]

Diagnostyka

W przypadku kontaktowego zapalenia skóry powiek kluczową rolę w ustaleniu czynnika sprawczego odgrywa dokładnie zebrany wywiad, obejmujący stosowane ostatnio kosmetyki, leki. Przy trudnościach, [...]

Leczenie

Podstawą leczenia kontaktowego zapalenia skóry powiek i spojówek jest usunięcie czynnika sprawczego, o ile jest on znany (np. krople do oczu). Podrażnioną skórę [...]

Podsumowanie

W przypadku kontaktowego zaplenia skóry powiek i spojówek należy pamiętać, że do kontaktu może dochodzić bezpośrednio (leki, kosmetyki) lub pośrednio (przeniesienie czynnika drażniącego [...]

Do góry