Temat numeru
Palenie tytoniu a narząd wzroku
lek. Natalia Kaczorowska1
dr n. med. Kamil Kaczorowski2
- Powikłania oczne palenia tytoniu mają bardzo duży wpływ na jakość życia, ponieważ mogą znacznie pogorszyć ostrość wzroku, a nawet prowadzić do ślepoty
- W artykule opisano wpływ palenia tytoniu na rozwój i efekty leczenia schorzeń oczu, takich jak związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej, neuropatie wzrokowe, orbitopatia tarczycowa, a także procesy zapalne twardówki i nadtwardówki, oraz na narząd wzroku u dzieci
Początki stosowania nikotyny sięgają XVI wieku, kiedy lekarz Jean Nicota zalecał stosowanie tytoniu jako lekarstwa. Od jego nazwiska pochodzi nazwa „nikotyna”. Mimo że nikotyna była w użytku dzięki naturalnemu występowaniu w liściach i korzeniach tytoniu szlachetnego, Nicotiana tabacum, udało się ją wyizolować i odkryć budowę chemiczną dopiero w XIX wieku, a otrzymano ją po raz pierwszy w 1904 r.
Należy jednak pamiętać, że poza działaniem terapeutycznym nikotyna jest silną neurotoksyną, a jej właściwości uzależniające są podobne do działania kokainy i heroiny – m.in. podwyższa stężenie dopaminy w mózgu. Dostępne dane epidemiologiczne sugerują, że nikotyna jest odpowiedzialna za wyższy odsetek zgonów związanych z jej zażywaniem niż kokaina i alkohol ogółem. Palenie tytoniu ma szkodliwy wpływ między innymi na serce i płuca, a także na narząd wzroku.
Nikotyna – wpływ na narząd wzroku
Nikotyna wpływa na zmniejszenie grubości siatkówki i naczyniówki. Mechanizm szkodliwego działania jest dwukierunkowy – z jednej strony nikotyna obkurcza drobne naczynia krwionośne, zmniejszając przepływ krwi, co prowadzi do niepełnego odżywienia tkanek gałki ocznej, z drugiej strony zwiększa ilość wolnych rodników, przyspieszając jednocześnie procesy starzenia.
Trzeba też podkreślić, że palacze bierni również są narażeni na szkodliwe działanie dymu papierosowego. Powstający w wyniku palenia papierosów, fajek i cygar dym tytoniowy może powodować bóle głowy, podrażnienie spojówek i objawy zespołu suchego oka. Uczucie suchości i pieczenia oczu występuje statystycznie częściej wśród osób palących (niepalący 13%, palący 33%). Podobnie w przypadku występowania jęczmienia (niepalący 0%, palący 27%).
Co więcej, nikotyna związana jest z nadwzrocznością, zaburzeniami rozróżniania kontrastów, opóźnionym gojeniem się nabłonka rogówki i postępem dystrofii śródbłonka rogówki Fuchsa. Jest też czynnikiem ryzyka wystąpienia zaćmy jądrowej związanej z wiekiem, zapalenia błony naczyniowej i torbielowatego obrzęku plamki żółtej (CME – cystoid macular edema).
