Temat numeru
Zapalenie rogówki spowodowane infekcją Acanthamoeba – wciąż aktualny problem kliniczny
lek. Dagmara Spętana1
dr hab. n. med. Michał Wilczyński2
- Epidemiologia, patogeneza, obraz kliniczny, diagnostyka, leczenie i profilaktyka zapaleń rogówki spowodowanych zakażeniem Acanthamoeba
- Niewłaściwa higiena noszenia i czyszczenia szkieł kontaktowych jako jeden z głównych czynników ryzyka pełzakowego zakażenia rogówki
Acanthamoeba keratitis (AK), czyli pełzakowe zakażenie rogówki wywołane przez pierwotniaki z grupy Acanthamoeba, jest coraz częściej występującą chorobą, która przysparza wielu trudności diagnostycznych i terapeutycznych. Jest to poważna, zagrażająca wzrokowi infekcja.
Acanthamoeba spp. to grupa kosmopolitycznych, wolno żyjących pierwotniaków występująca w postaci cyst i trofozoitów. Bytują one w glebie, wodzie słodkiej: stawach, jeziorach, chlorowanych wodach basenów, wodzie butelkowanej i wodociągowej oraz w wodzie słonej. Ich występowanie można zaobserwować również w wymazie z nosa i gardła zdrowych osób1. Forma trofozoitu jest zdolna do poruszania się i rozmnażania bezpłciowego. Postać cysty jest formą przetrwalnikową, wykazującą minimalną aktywność metaboliczną i dużą odporność na niekorzystne zmiany środowiska (pH, temperatura, wilgotność).
Epidemiologia
Najczęstszymi gatunkami powodującymi zakażenia rogówki są Acanthamoeba castellanii i Acanthamoeba polyphaga2. Na pierwotniakowe zakażenie rogówki najbardziej narażeni są pacjenci używający miękkich soczewek kontaktowych. Szacuje się, że około 80-85% przypadków AK w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii wiąże się z użyciem tych soczewek3. Przyczynami zakażenia mogą być nieprawidłowe oczyszczanie soczewek kontaktowych, np. z powodu używania do tego celu wody wodociągowej, oraz kąpiele w zbiornikach wodnych, w których bytują pierwotniaki z rodzaju Acanthamoeba. Choć używanie soczewek kontaktowych znacznie zwiększa prawdopodobieństwo zakażenia tym pierwotniakiem, to jednak za najważniejsze czynniki ryzyka należy uznawać kontakt z zakażoną wodą bądź glebą oraz uraz rogówki. Zakażenie to może wystąpić zarówno u kobiet, jak i mężczyzn1. Acanthamoeba keratitis objawia się u osób immunokompetentnych głównie jednostronnie, choć w piśmiennictwie były opisywane również przypadki obuocznego zapalenia rogówki1. Na rycinie 1 przedstawiono cykl życiowy Acanthamoeba.
Patogeneza
Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z zakażonym materiałem, wodą, ziemią itp. Drogę wniknięcia stanowi drobne, nieodczuwalne otarcie nabłonka rogówki. Pierwszym etapem zakażenia jest przyleganie pierwotniaka do rogówki. Do tego wykorzystywane ...
