Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci – kompendium wiedzy dla każdego okulisty
lek. Katarzyna Pelińska
dr n. med. Ewa Zamojska
- W artykule omówiono rozpoznawanie, epidemiologię i patofizjologię alergicznych zapaleń spojówek u dzieci, a także różne metody ich leczenia
- Zaprezentowano także informacje na temat poszczególnych postaci alergicznych zapaleń spojówek
Coraz częstsze występowanie chorób ze spektrum alergii, zwłaszcza w populacji pediatrycznej, w dużym stopniu wpływa na jakość życia małych pacjentów oraz budzi uzasadnione obawy rodziców i lekarzy. Według amerykańskich badań schorzenia o charakterze nadwrażliwości immunologicznej stanowią już co piątą chorobę przewlekłą, a ich odsetek ciągle wzrasta1.
Wśród najczęściej rozpoznawanych postaci chorób alergicznych wyróżnia się: alergiczny nieżyt nosa, astmę oskrzelową, atopowe zapalenie skóry czy często obserwowane w okulistycznej praktyce klinicznej – alergiczne zapalenie spojówek (AC – allergic conjunctivitis). Naturalną ewolucją i wyrazem postępowania choroby atopowej jest tzw. marsz alergiczny, czyli przechodzenie jednej formy alergii w drugą. Alergia jest więc chorobą postępującą, obejmującą wiele narządów, a jej forma oczna, często współwystępująca z alergicznym nieżytem nosa, może na kilka lat wyprzedzać postać obejmującą układ oddechowy. To uświadamia, jak ważne w zapobieganiu poważnym implikacjom zdrowotnym w dalszym życiu dziecka są wczesne rozpoznanie postaci ocznej alergii i jej odpowiednie leczenie.
Alergie oczne stanowią grupę kilku różnorodnych stanów klinicznych, będących objawem reakcji nadwrażliwości powierzchni oka2. Najczęściej występujące typy alergii ocznej u dzieci to: sezonowe i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek oraz ostre alergiczne zapalenie spojówek. Do rzadszych postaci należą: wiosenne zapalenie spojówki i rogówki (VKC – vernal keratoconjunctivitis) i atopowe zapalenie spojówki i rogówki (AKC – atopic keratoconjunctivitis) czy też – obecnie uznawane za niealergiczną postać nadwrażliwości – olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówki (GPC – giant papillary conjunctivitis)3. Najczęściej zaburzenia dotyczą spojówek, rzadziej powodują zmiany skóry powiek czy rogówki, błony naczyniowej, twardówki, niekiedy powikłania alergicznych chorób oczu mogą dotyczyć siatkówki. W większości przypadków współistnieją z innymi chorobami o podłożu alergicznym – najczęściej z alergicznym nieżytem nosa4, natomiast jedynie 6% pacjentów z nadwrażliwością immunologiczną zgłasza izolowane objawy okulistyczne1. Współwystępowanie objawów ze strony różnych narządów uświadamia, jak istotnym elementem jest dokładnie zebrany wywiad i dopytanie pacjenta o inne objawy.