Niedowidzenie wpływa na wiele aspektów widzenia – od podstawowej formy ostrego widzenia po funkcję pojedynczego obuocznego widzenia, stereopsję, czytanie i koordynację wzrokowo-ruchową. Ma także wpływ na inne obszary, takie jak przystosowanie psychospołeczne, integracja informacji wizualnych w czasie i przestrzeni, wrażliwość na ruch i rozpoznanie obiektu.

W artykule na podstawie przeglądu piśmiennictwa podjęto próbę przybliżenia procesu kształtowania widzenia, podkreślając znaczenie jednoczesnej percepcji światła w obojgu oczach, a także wyjaśnienia przyczyn niedowidzenia i przedstawienia jego następstw. Wzajemna zależność funkcji wzrokowych występuje nie tylko na różnych etapach rozwoju widzenia, ale też w ciągu całego życia człowieka korzystającego z percepcji wzrokowej. Niedowidzenie wynika z nieprawidłowych jednoczesnych obuocznych wrażeń wzrokowych, które wpływają na strukturę i funkcję dróg wzrokowych na poziomie pierwotnej kory wzrokowej. Badania neuroobrazowe potwierdzają opinię, że defekty neurorozwojowe w niedowidzeniu nie ograniczają się tylko do niższych obszarów przetwarzania wzrokowego w korze (V1/V2), ale rozciągają się na obszar potyliczno-skroniowy i potyliczno-ciemieniowy, dając określone deficyty wydajności w stosunkowo prostym ręcznym wskazywaniu lub w precyzyjnym chwytaniu.

Niestety brakuje regularnych badań przesiewowych wzroku w dzieciństwie, niedowidzenie często pozostaje niewykryte do wieku szkolnego, tzn. okresu, w którym plastyczność szczątkowa układu wzrokowego już maleje, co utrudnia leczenie. Przeprowadzenie funkcjonalnej diagnostyki widzenia w pierwszych miesiącach życia i idące w ślad za nią podjęcie oddziaływań wspomagająco-usprawniających funkcjonowanie wzrokowe stwarzają dziecku szanse na optymalne wykorzystanie możliwości wzrokowych i poznawczych.

Kształtowanie ostrości wzroku

W chwili urodzenia narząd odbiorczy oka jest już dobrze rozwinięty, nieukończony pozostaje rozwój plamki, który trwa jeszcze kilka miesięcy. Początkowo nie ma to większego znaczenia, ponieważ również nie jest zakończony rozwój ośrodkowego układu nerwowego, czynnika decydującego o widzeniu.

Od urodzenia kora mózgowa dziecka poddawana jest nieustannemu działaniu bodźców ekstero- i interoceptywnych (w dzień światło drażniące 3 aparaty światłoczułe, wieczorem – drażniące aparat pręcikowy), poza tym silne bodźce mechaniczne, akustyczne, ...