Przypadek 1

Mężczyzna, lat 30, zgłosił się na okulistyczną izbę przyjęć z powodu poszerzenia źrenicy w prawym oku (ryc. 1). Zauważył ten objaw w dniu zgłoszenia się na ostry dyżur. Od blisko 2 tygodni utrzymywało się u niego nieostre widzenie, które zmniejszało się przy dużym wysiłku wzrokowym. Od września 2022 r. chory stosował korekcję okularową z powodu nadwzroczności. Podczas wywiadu negował dolegliwości bólowe oczu oraz objawy neurologiczne, podobnie jak infekcje w ciągu ostatnich kilku miesięcy oraz choroby przewlekłe.

W badaniu okulistycznym najlepsza skorygowana ostrość wzroku prawego i lewego oka wynosiła jedność, ciśnienie wewnątrzgałkowe było w normie. Powieki górne ustawione prawidłowo, szerokość szpar powiekowych symetryczna. Ustawienie oczu prawidłowe, ruchomość gałek ocznych prawidłowa we wszystkich kierunkach, bez dwojenia. Anizokoria większa w jasności: źrenica prawego oka szersza niż w lewym oku. Źrenica prawego oka o nieco nieregularnym kształcie, słabo reagująca na stymulacje światłem i do bliży. Nie stwierdzono cech względnego dośrodkowego defektu źrenicznego (RAPD – relative afferent pupillary defect).

 W badaniu przedniego odcinka prawego oka widoczne sektorowe porażenie mięśnia zwieracza tęczówki oraz zagęszczenie beleczkowania przy brzegu źrenicy wywołujące ruchy robaczkowe (ryc. 2). Odcinek przedni oka lewego bez odchyleń. Wyniki badań dna obojga oczu, optycznej koherentnej tomografii (OCT – optical coherence tomography) warstwy włókien nerwowych siatkówki (RNFL – retinal nerve fiber layer) oraz plamki – prawidłowe.

Po przeprowadzeniu wyżej wymienionych badań wysunięto podejrzenie źrenicy Adiego. W celu potwierdzenia rozpoznania podano do obojga oczu 1 kroplę polikarpiny rozcieńczonej do stężenia 0,1% – po 60 minutach ponownie oceniono szerokość źrenic. Uzyskano silne zwężenie źrenicy prawego oka, co świadczyło o pozytywnym wyniku testu i wskazało na nadwrażliwość cholinergiczną źrenicy tego oka (ryc. 3). Pacjent został skierowany na konsultację neurologiczną. Przeprowadzono tam diagnostykę obrazową – rezonans magnetyczny (MR) mózgowia, w którym nie stwierdzono odchyleń od normy.