Wraz ze wzrostem średniej długości życia w krajach rozwiniętych narasta liczba występowania zaćmy. Stwarza to potrzebę rozwoju nowych, coraz doskonalszych metod chirurgicznego leczenia chorych z tym schorzeniem. Zapewniają one bezpieczeństwo i wysoką skuteczność, a tym samym przekładają się na poprawę jakości życia pacjentów.

Nieodłącznym elementem rozwoju chirurgii zaćmy jest ewolucja cięć operacyjnych. W 4 ostatnich dekadach nastąpił intensywny rozwój nie tylko technik operacyjnych, lecz także narzędzi, urządzeń do fakoemulsyfikacji oraz soczewek wewnątrzgałkowych, co pozwoliło na istotne zminimalizowanie cięcia operacyjnego.

Fakoemulsyfikacja zaćmy przez cięcie w czystej rogówce o szerokości mniej więcej 2,2-2,4 mm jest obecnie uznawana za złoty standard w chirurgii zaćmy.

Wprowadzone w ostatnich latach metody operacji zaćmy przez mikrocięcie (MICS – microincision cataract surgery) umożliwiają wszczepienie zwijalnej soczewki wewnątrzgałkowej przez jeszcze mniejsze niż do niedawna stosowane cięcie rogówkowe o szerokości 1,4-1,8 mm.

Historia fakoemulsyfikacji

Historia chirurgicznego leczenia chorych z zaćmą rozpoczyna się w czasach starożytnych – już wówczas wykonywano zabieg zepchnięcia zaćmy (couching). W niektórych regionach świata technika ta była stosowana powszechnie w średniowieczu i później – aż do XX w.

W drugiej połowie XIX w. i w XX w. wprowadzono i udoskonalono wewnątrztorebkowe usunięcie zaćmy (ICCE – intracapsular cataract extraction), które wykonywane było do lat 70. XX w. i które jest obecnie uznawane za metodę historyczną^1,2.

W 1961 r. Tadeusz Krwawicz wprowadził krioekstrakcję zaćmy, udoskonalając w ten sposób jej wewnątrztorebkowe usunięcie¹. W dekadzie lat 60. nastąpiło upowszechnienie metody zewnątrztorebkowego usunięcia zaćmy (ECCE – extracapsular cataract extraction).

Początkiem najnowszej ery w chirurgicznym leczeniu pacjentów z zaćmą było opracowanie w 1967 r. przez Charlesa Kelmana metody ultradźwiękowego rozdrabniania zmętniałej soczewki – fakoemulsyfikacji³. Początkowo technika ta miała swoje niedoskonałości. Dopiero z początkiem lat 90. zaczęto stosować ją na szeroką skalę. Bardzo istotnym postępem było wprowadzenie do chirurgii okulistycznej środka wiskoelastycznego, okrężnej ciągłej kapsuloreksji oraz hydrodyssekcji^1,4.