Temat numeru
Nowoczesne metody laseroterapii chorób siatkówki
dr n. med. Piotr Sobolewski
- Laseroterapia chorób siatkówki z terapii destrukcyjnej stała się terapią bodźcową, poprawiającą przeżycie i funkcjonowanie komórek siatkówki. Ostatnie lata przyniosły kolejny rozwój tej technologii. W niniejszym artykule zostały bardzo wnikliwie przybliżone metody nowoczesnych laserów wykorzystywanych w okulistyce
Laseroterapia obok iniekcji doszklistkowych jest standardowym leczeniem naczyniowych chorób siatkówki. Wskazaniem do jej zastosowania jest przeciek naczyniowy i obrzęk centralnej siatkówki w przebiegu retinopatii surowiczej (CSR – central serous chorioretinopathy), makulopatii cukrzycowej (DME – diabetic macular edema) oraz zakrzepu żyły środkowej (CRVO – central retinal vein occlusion). Zabiegi laserowe są wskazane także w leczeniu cukrzycowej retinopatii proliferacyjnej (PDR – proliferative diabetic retinopathy), niedrożności centralnej żyły środkowej (BRVO – branch retinal vein occlusion). Stosuje się je ponadto w leczeniu przedarć siatkówki, obwodowym zwyrodnieniu kraciastym, zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration), druzach siatkówki, naczyniakach i czerniakach naczyniówki, polipoidalnej waskulopatii naczyniówkowej (PCV – polypoidal choroidal vasculopathy) oraz teleangiektazjach plamkowych1-5. Skuteczność laseroterapii siatkówki potwierdzono w licznych publikacjach ukazujących się przez dziesięciolecia6-11. Wykazano, że u pacjentów z PDR leczenie laserem zmniejsza ryzyko ciężkiej utraty wzroku o 60% w ciągu 2 lat.
Obecnie wyróżnia się dwie metody użycia promienia laserowego w chorobach siatkówki:
- emisję wiązki ciągłej (CW – continuous wave)
- emisję wiązki modulowanej (mikropulsy, emisja krótkoimpulsowa).
W wyniku pierwszej laser wywołuje fotokoagulację, kontrolowaną destrukcję siatkówki (LIRD – laser-induced retinal damage), bliznę tkankową i widoczne ogniska. Druga metoda ma zaś działanie stymulujące siatkówkę (fotostymulacja) i nie pozostawia widocznych ognisk.
Efekt anatomiczny laseroterapii „blizny tkankowej”
Fotokoagulacja konwencjonalna wywiera destrukcyjny wpływ na wszystkie struktury siatkówki. Może być niebezpieczna dla warstwy wewnętrznej, włókien nerwowych, a w niektórych przypadkach i dla ciała szklistego. Nowoczesna laseroterapia definiuje bezpieczeństwo leczenia jako prawdopodobieństwo wywołania nieumyślnego uszkodzenia siatkówki. W praktyce kluczowym wyznacznikiem jest zakres terapeutyczny (TR – therapeutic range), który rozciąga się od skuteczności biologicznej promienia do 50% ryzyka destrukcji komórek nabłonka barwnikowego (RPE – retinal pigment epitelium). W przypadku laserów fali ciągłej TR jest bardzo niski – wyliczono, że wzrasta wykładniczo wraz ze spadkiem częstotliwości impulsu i dłuższymi falami promienia lasera.
