Wpływ diety na narząd wzroku
Joanna Michalina Jurek, PhD
- Dotychczasowe badania wskazują, że obecność przeciwutleniaczy w diecie może mieć kluczowe znaczenie w utrzymaniu lepszego widzenia, a także zapobieganiu chorobom oczu. W niniejszym artykule znalazły się informacje na temat zarówno składników odżywczych i dietetycznych związków funkcjonalnych, przede wszystkim przeciwutleniaczy, mających znaczenie w ochronie zdrowia oczu, jak i diet, które również wykorzystują ten potencjał
Dieta jest kluczowym czynnikiem stylu życia, który może mieć długoterminowy wpływ także na oczy. Blisko 250 mln osób na całym świecie cierpi z powodu postępującej utraty wzroku w różnym stopniu nasilenia, co jest głównie spowodowane rozwojem przewlekłych chorób oczu, takich jak zaćma, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration), jaskra i retinopatia cukrzycowa (DR – diabetic retinopathy). Choć zaburzenia te w dużym stopniu dotykają starszych osób, to wziąwszy pod uwagę postępujący problem globalnego starzenia się i dane epidemiologiczne, liczba ta będzie wykładniczo rosnąć1.
Problemy ze wzrokiem, podobnie jak te dotyczące bezpośrednio zdrowia oczu, mają złożoną etiologię. Wpływ na to ma wiele czynników, w tym stres oksydacyjny, co nie jest niczym dziwnym, dlatego że oko jest szczególnie wrażliwe na działanie wolnych rodników, których produkcja zwiększa się właśnie podczas stresu oksydacyjnego. Ze względu na duże zużycie tlenu i skumulowaną ekspozycję na wysokoenergetyczne światło widzialne może to w konsekwencji przyczynić się do oksydacyjnego uszkodzenia tkanek oka2. Stres oksydacyjny, charakteryzujący się brakiem równowagi między produkcją reaktywnych form tlenu a zdolnością organizmu do detoksykacji, może ponadto prowadzić do uszkodzenia różnych elementów narządu wzroku, w tym lipidów, białek i DNA, co zostało powiązane z wieloma chorobami oczu, m.in. zaćmą, AMD, jaskrą, DR, zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki (RP – retinitis pigmentosa), a także retinopatią wcześniaków (ROP – retinopathy of prematurity) i zespołem suchego oka (DES – dry eye syndrome)3. Warto dodać, że stres oksydacyjny, prowadząc do uszkodzenia elementów komórkowych oka, może inicjować reakcję zapalną, co jest widoczne zwłaszcza w przypadku pacjentów zmagających się z objawami DES, ponieważ występuje u nich zwiększone stężenie mediatorów prozapalnych (np. interleukin 1β [IL-1β]) w próbkach łez i komórkach nabłonka spojówki4.
W celu zapobieżenia negatywnym konsekwencjom stresu oksydacyjnego i wywołanym przez niego reakcjom prozapalnym często zalecana jest terapia przeciwutleniająca, która ma przywrócić równowagę między reaktywnymi formami tlenu (RFT) a przeciwutleniacz...