Problemy z narządem wzroku u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek poddawanych hemodializie

dr n. med. Krzysztof Wróblewski

Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii,

Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 im. WAM – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Krzysztof Wróblewski

Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii,

Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 im. WAM – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

  • Problemy z narządem wzroku u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN) poddawanych hemodializie (HD) wynikają z chorób zarówno współistniejących (np. cukrzycy [DM – diabetes mellitus]), jak i bezpośrednio związanych z zaburzeniami nerek, a także leczenia nerkozastępczego. Tej tematyce został poświęcony niniejszy artykuł

Zaburzenia widzenia istotnie pogarszają jakość życia chorych, dlatego ich właściwe diagnozowanie i leczenie poprawia komfort codziennego funkcjonowania oraz chroni przed trwałą utratą wzroku.

Część zaburzeń narządu wzroku obserwowanych u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek występuje w populacji ogólnej, inna wynika z samej PChN, jeszcze inna dotyczy populacji z PChN poddawanej leczeniu nerkozastępczemu. Dane statystyczne dotyczące zaburzeń widzenia lub problemów okulistycznych w grupie dializowanych są niepełne, ponieważ duża liczba chorych nie odbywa regularnych konsultacji okulistycznych ani nie informuje personelu medycznego o swoich problemach ocznych. Część dializowanych jest już pogodzona z istniejącymi zaburzeniami ocznymi, a innym pacjentom wydaje się, że problem okulistyczny może zostać rozwiązany w ramach rutynowych zabiegów HD. Chorzy nie odbywają konsultacji okulistycznych (ani u innych specjalistów), ponieważ terminy wizyt interferują z ich zabiegami HD lub pojawiają się problemy z dotarciem do miejsca konsultacji1,2.

Etiologia zmian w obrębie narządu wzroku u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek w stadium G5 poddawanych hemodializie jest wieloczynnikowa. U hemodializowanych pacjentów występują zaburzenia:

  • związane z gospodarką wodną wynikające z powtarzającego się naprzemiennego przewodnienia i odwodnienia
  • wapniowo-fosforanowe wynikające z przewlekłej hiperfosfatemii oraz rozwijającej się wtórnej nadczynność przytarczyc
  • wynikające z dokonujących się zmian strukturalnych w obrębie całego układu sercowo-naczyniowego w postaci m.in. niewydolności serca, zmian o charakterze mikro- i makroangiopatii oraz uogólnionych zmian miażdżycowych w obrębie naczyń tętniczych.

Zmianom strukturalnym towarzyszą fluktuacje wartości ciśnienia tętniczego w postaci nadciśnienia tętniczego lub hipotensji śróddializacyjnej.

Retinopatia cukrzycowa (DR – diabetic retinopathy), zaburzenia rogówki i spojówki, zaćma oraz zmiany w zakresie ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP – intraocular pressure) należą do najczęstszych problemów okulistycznych, natomiast odwarstwienie siatkówki (RD – retinal detachment) i niedokrwienie nerwu wzrokowego do problemów zdecydowanie rzadszych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Retinopatia cukrzycowa

Ponieważ cukrzycowa choroba nerek (CChN), określana wcześniej jako nefropatia cukrzycowa, jest wiodącą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek wymagającej leczenia nerkozastępczego, to tym [...]

Zaburzenia rogówki i spojówki

Najczęstszymi zaburzeniami rogówki i spojówki obserwowanymi u dializowanych jest zespół suchego oka (DED – dry eye disease) oraz ich kalcyfikacja7,8.

Zaćma

Progresja PChN w sposób niezależny zwiększa częstość występowania zaćmy. Jej podłoże jest wieloczynnikowe. Obok typowych czynników ryzyka wspólnych dla populacji ogólnej (m.in. [...]

Nadciśnienie wewnątrzgałkowe

Wpływ hemodializy na wzrost IOP nie jest jednoznacznie potwierdzony. Pomiędzy zabiegami HD wysokie stężenie mocznika osiąga swoją równowagę między przestrzenią wewnątrz- [...]

Odwarstwienie siatkówki

Nie jest jasne, czy u pacjentów dializowanych występuje zwiększone ryzyko odwarstwienia siatkówki. Pomijając przyczynę typowo urazową, RD może mieć u tej grupy dwie [...]

Nietętnicza przednia niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego

Brak jest również danych statystycznych odnoszących się do niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego (AION – anterior ischemic optic neuropathy) u chorych dializowanych. Podłożem [...]
Do góry