Rola optometrysty w kwalifikowaniu pacjentów do programów lekowych dotyczących wAMD i DME

mgr Weronika Leszczyńska

Akademickie Centrum Kształcenia Optometrystów, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

Adres do korespondencji:

mgr Weronika Leszczyńska

Akademickie Centrum Kształcenia Optometrystów, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski

ul. Pasteura 5, 02-093 Warszawa

e-mail: weronika.leszczynska@o2.pl

  • Wysiękowa postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (wAMD – wet age-related macular degeneration) razem z cukrzycowym obrzękiem plamki (DME – diabetic macular edema) to dwie wiodące przyczyny trwałej utraty wzroku w krajach rozwijających się. Program lekowy skierowany do pacjentów z tymi zaburzeniami jest szansą na dostęp do innowacyjnych, niejednokrotnie kosztownych terapii. Artykuł został poświęcony m.in. funkcji, którą pełni optometrysta w procesie kwalifikacji do takiego programu

Rola optometrii w okulistyce

Zgodnie z definicją optometria jest dziedziną wiedzy stosowanej, która zajmuje się procesem widzenia, a w szczególności jego ochroną, usprawnieniem, zachowaniem i rozwojem. W warunkach polskich to stosunkowo młoda nauka – w 1997 r. pojawili się pierwsi absolwenci optometrii kształceni na poziomie akademickim w ramach studium podyplomowego na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu1. W kolejnych latach kształcenia specjalistów stopnia I i II podjęły się dwie uczelnie: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Politechnika Wrocławska. Obecnie na poziomie akademickim zajmuje się tym 7 jednostek2.

W 1993 r. International Optometric and Optical League zdefiniowała profesję optometrysty jako autonomiczny, nauczany i regulowany zawód należący do systemu ochrony zdrowia, praktykowany w zakresie badania refrakcji i zaopatrzenia w pomoce wzrokowe, a także diagnozowania i właściwego postępowania w przypadku choroby oczu oraz rehabilitacji układu wzrokowego. Szczegółowy zakres czynności optometrysty został określony w ramach rozporządzeń prawnych w poszczególnych krajach – w Polsce obowiązuje Roz­porządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, niemniej trwają prace nad jego zaktualizowaniem w ramach nowej ustawy o zawodach medycznych. Do zadań optometrysty w obecnym kształcie dokumentu należą3:

  • badanie oczu pacjentów i przeprowadzanie badań diagnostycznych w celu oceny zdrowia narządu wzroku i określenia charakteru oraz zakresu problemów i nieprawidłowości związanych ze wzrokiem
  • badanie funkcji wzroku z użyciem wyspecjalizowanych instrumentów i sprzętu do pomiaru:
    • ostrości wzroku
    • funkcji dróg wzrokowych
    • pola widzenia
    • ruchu gałek ocznych
    • swobody widzenia
    • ciśnienia wewnątrzgałkowego (IOP – intraocular pressure)
  • konsultowanie się z okulistami lub innymi specjalistami ochrony zdrowia bądź kierowanie do nich pacjentów, jeśli niezbędne jest dodatkowe leczenie
  • wykrywanie i diagnozowanie zaburzeń ruchu gałek ocz­nych i wad widzenia dwuocznego oraz planowanie i realizowanie programu rehabilitacji
  • udzielanie pacjentom porad z zakresu ćwiczeń oczu służących koordynacji ruchów gałek ocznych i skupieniu wzroku
  • dobieranie i przepisywanie:
    • okularów korekcyjnych
    • soczewek kontaktowych
    • innych pomocy wzrokowych
  • sprawdzanie urządzeń optycznych pod względem ich sprawności, bezpieczeństwa, wygody stosowania i wpływu na styl życia
  • udzielanie porad związanych ze stanem narządów wzroku, takich jak:
    • pielęgnacja soczewek kontaktowych
    • dbałość o wzrok przez osoby starsze
    • optyka
    • ergonomia widzenia
    • bezpieczeństwo oczu w miejscu pracy i w sektorze przemysłowym
  • wykonywanie innych zadań pokrewnych.

Optometrysta zatem stanowi integralną część zespołu specjalistów – obok okulisty, ortoptysty, optyka – zajmujących się ochroną wzroku.

Program lekowy jako świadczenie zdrowotne

Program lekowy to gwarantowane świadczenie zdrowotne, które odbywa się z zastosowaniem innowacyjnych i kosztownych substancji czynnych, niefinansowanych w ramach innych gwarantowanych zasiłków. Leczenie jest prowadzone w wybranych ośrodkach leczni...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Neowaskularna (wysiękowa) postać zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem

Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem jest najczęstszą przyczyną nieodwracalnej utraty widzenia centralnego w krajach rozwiniętych u osób >50 r.ż. Jest skutkiem zaburzenia przemiany materii [...]

Cukrzycowy obrzęk plamki

Cukrzycowy obrzęk plamki (ryc. 2) stanowi drugą co do częstości występowania (zaraz po AMD) przyczynę nieodwracalnego i głębokiego upośledzenia wzroku. Występuje w przebiegu [...]

Badania diagnostyczne wykonywane w ramach okulistycznego programu lekowego4

Ostrość wzroku wyznaczana podczas wizyt kwalifikacyjnej oraz monitorujących postępy leczenia jest najlepszą skorygowaną ostrością wzroku (BCVA – best corrected visual acuity). [...]

Podsumowanie

Obecność optometrysty jako członka zespołu sprawującego nadzór nad chorym objętym programem lekowym wAMD i DME rozpoczyna się na poziomie kwalifikacji – wiąże [...]

Do góry