Zawroty głowy i zaburzenia równowagi O czym okulista powinien wiedzieć
lek. Adrianna Bączek
dr hab. n. med. Mariola Świderek-Matysiak, prof. UM
- W artykule zwrócono uwagę na odpowiednią diagnostykę zawrotów głowy i zaburzeń równowagi, która wymaga wykluczenia bardzo wielu przyczyn. Dobrze zebrany wywiad i przeprowadzone badanie przedmiotowe znacznie przyczyniają się do zawężenia potencjalnej etiologii problemu i tym samym przyśpieszenia prawidłowej diagnozy
Zawroty głowy i zaburzenia równowagi występują w populacji ogólnej bardzo często. Borykający się z nimi pacjenci szukają pomocy nie tylko w poradniach neurologicznej, okulistycznej lub laryngologicznej, lecz także na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR).
Patomechanizm zawrotów głowy i zaburzeń równowagi
Zawroty głowy mogą mieć charakter:
- układowy (vertigo) – są opisywane przez pacjenta jako złudzenie ruchu i braku równowagi
- nieukładowy (dizziness) – gdy chory skarży się na uczucie niestabilności podłoża
- stanu przedomdleniowego.
Każdy z powyższych typów zgłaszanych dolegliwości może się przyczynić do uszkodzenia różnych części układu równowagi, dlatego zawroty głowy stwarzają trudności diagnostyczne i wymagają interdyscyplinarnego podejścia.
Układ równowagi tworzony jest przez współpracujące ze sobą elementy. Patomechanizm powstawania zawrotów głowy związany jest z przekazywaniem zaburzonego sygnału z uszkodzonego receptora przedsionkowego, wzrokowego lub proprioceptywnego do struktur ośrodkowych i/lub błędnym odczytywaniem tych sygnałów przez uszkodzony ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Zawroty głowy mogą być spowodowane uszkodzeniem obwodowej części narządu przedsionkowego – są to zawroty obwodowe, lub mieć podłoże centralne, gdy dochodzi do uszkodzenia w obrębie pnia mózgu, móżdżku lub ich połączeń. Podłożem bywają też zmiany w narządzie wzroku, np. w wyniku uszkodzenia mięśni wewnątrzgałkowych, co przyczynia się do podwójnego widzenia, oczopląsu, bądź źle dobranych lub wymienionych na nowe okularów. Do innych przyczyn należą: leki, niedociśnienie ortostatyczne, odwodnienie, niedokrwistość lub czynniki psychogenne1.
Wśród czynników ryzyka wystąpienia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi wymienia się choroby: układu krążenia (zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze), metaboliczne (cukrzyca, zaburzenia lipidowe), endokrynologiczne (niedoczynność i nadczynność tarczycy), psychiatryczne (depresja, zespół lękowy, nerwica), a także nawracające lub chroniczne zapalenie ucha2.
Diagnostyka zawrotów głowy i zaburzeń równowagi
Badanie podmiotowe
Szczegółowo zebrany wywiad oraz ustalenie z pacjentem rodzaju odczuwanych przez niego doznań w trakcie epizodu, który nazywa zawrotami głowy, mają duże znaczenie w diagnostyce lokalizującej potencjalną przyczynę tych zaburzeń. Objawy poprzedzając...
