Standardy postępowania przy uszkodzeniu rogówki
lek. Anna Kurek1
lek. Julia Krzemińska1
dr n. med. Julia B. Krajewska1
dr hab. n. med. Arleta Waszczykowska, prof. UM w Łodzi2
- W niniejszym artykule wnikliwie opisano urazy rogówki o różnej etiologii. Przedstawiono stosowaną diagnostykę oraz metody leczenia, a także powikłania pojawiające się w związku z danym typem uszkodzenia
Rogówka stanowiąca zewnętrzną warstwę gałki ocznej odgrywa kluczową rolę w procesie widzenia. Ze względu na swoje położenie jest szczególnie narażona na uszkodzenia o różnej etiologii, takie jak urazy mechaniczne, chemiczne, termiczne oraz wynikające z ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe (UV) i jonizujące. Każdy typ urazu może prowadzić do poważnych powikłań, w tym bliznowacenia, neowaskularyzacji bądź trwałej utraty wzroku. Zrozumienie mechanizmów patofizjologicznych oraz wdrożenie odpowiednich metod terapeutycznych jest kluczowe dla minimalizacji uszkodzeń i poprawy rokowania pacjentów.
Uszkodzenia mechaniczne
Istnieje wiele rodzajów uszkodzeń rogówki o charakterze mechanicznym – od powierzchownych erozji nabłonka (ryc. 1) po urazy penetrujące rogówkę (ryc. 2).
Uszkodzenia powierzchowne rogówki
Uszkodzenia powierzchowne rogówki to urazy spowodowane działaniem czynników zewnętrznych. Powstają w wyniku zadrapania, urazów z udziałem ciał obcych, intensywnego pocierania oka itp. Takie urazy wywołują ból, zaczerwienienie, łzawienie, światłowstręt, a także problemy z widzeniem. W ich przypadku podstawą jest profilaktyka pierwotna, czyli unikanie czynników ryzyka, stosowanie okularów przeciwsłonecznych z filtrami UV, nawilżanie oczu, przestrzeganie zaleceń okulisty co do stosowania soczewek kontaktowych, a także dbanie o higienę rąk i niepocieranie oczu. Jeśli już dojdzie do uszkodzenia mechanicznego, konieczne jest pilne leczenie, by zapobiec późniejszym powikłaniom, takim jak infekcje i bliznowacenie rogówki, które mogą wpływać na jakość widzenia1.
Obecność ciała obcego
Jednym z częstszych urazów rogówki jest obecność ciała obcego. Przy powierzchownym uszkodzeniu ciało obce usuwa się przy użyciu drapaka lub igły. Jeśli zostanie wbite głęboko w rogówkę z możliwością penetracji do komory przedniej lub lokalizacji wewnątrzgałkowej, usunięcie musi być przeprowadzone w warunkach ambulatoryjnych. Ciała obce o charakterze powierzchownym, zwłaszcza metaliczne, zawierające żelazo, sprzyjają powstawaniu pierścienia rdzy i nacieku. Takie zmiany wymagają dokładnego mechanicznego oczyszczenia.
W przypadku ciał obcych wewnątrzgałkowych drobne urazy rogówki często goją się samoistnie i nie wymagają specjalistycznego zaopatrzenia, chyba że ciało obce ma znaczne rozmiary – wówczas jest konieczne chirurgiczne zszycie rany rogówki2.
