BKPV i JCPV
Aktualnie przedmiotem intensywnych badań są ludzkie poliomawirusy (wchodzące w skład rodzaju Orthopolyomavirus): BKPV (BK polyomavirus) i JCPV (JC polyomavirus), powszechnie występujące w populacji ludzkiej. Wykazano ich 70-proc. homologię. Nazwa polyomavirus pochodzi z języka greckiego: poly oznacza wiele, oma – rak. Wirusy te w zakażonych komórkach kodują tzw. duży antygen T (TAg), będący onkoproteiną o wielofunkcjonalnej aktywności, prowadzący w konsekwencji do transformacji nowotworowej zakażonych komórek. Dane z ostatnich lat wskazują, że BKPV może stanowić czynnik ryzyka dla raka prostaty, odgrywając rolę w początkowym stadium karcinogenezy. Natomiast JCPV prawdopodobnie bierze udział, jak dokumentują obecne badania, w indukcji nowotworów śródczaszkowych, a szczególnie złośliwych guzów, takich jak glioblastoma. Ponadto sugeruje się również udział tego wirusa w rozwoju raka jelita grubego. W Polsce w ostatnich latach wzrasta zachorowalność i umieralność z powodu raka jelita grubego u mężczyzn i kobiet, wzrasta także ryzyko raka gruczołu krokowego u mężczyzn.[20]
Wiele zespołów badawczych analizuje i dokumentuje także udział innych wirusów, głównie adenowirusów, herpeswirusów i retrowirusów, w rozwoju chorób nowotworowych u ludzi.
Przedstawione dane, wskazując na istotną, jeszcze nie w pełni poznaną rolę wirusów w procesach karcinogennych u ludzi, jednocześnie wytyczają nowe kierunki badawcze w zakresie wczesnej diagnostyki ryzyka choroby nowotworowej, jak również profilaktyki, a także nowych strategii terapeutycznych.
Piśmiennictwo
1. Wojtyniak B, Goryński P, Moskalewicz B. Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Warszawa: 2012:58-59
2. American Cancer Society. Global Cancer Facts and Figures 2nd Edition. Atlanta: American Cancer Society, 2011
3. IARC. Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans. WHO: 2012:vol.100(B)
4. Bouchard MJ, Scheider RJ The enigmatic X gene of hepatitis B virus. J Virol 2004;78(23):12725-12734
5. Rybacki M, Piekarska A, Wiszniewska M et al. Hepatitis B and C infection: is it a problem in polish healthcare workers? Int J Occup Med Environ Health 2013;26(3):430-439
6. Fung J, Lai C-L, Yuen M-F. Hepatitis B and C virus – related carcinogenesis. Clin Microbiol Infect 2009;15(11):964-970
7. Nowosławski A, Krawczyński K, Nazarewicz T, Ślusarczyk J. Immunopathological aspects of hepatitis type B. Am J Med Sci 1975;270(2):229-239
8. Madaliński K, Brągiel I. HBsAg immune compleves in the course of infection with hepatitis B virus. Clin Exp Immuol 1979;36(3):371-378
9. Zur Hausen H. Infections causing human cancer. Weinheim 2006: Wiley-VCH; Chichester: John Wiley
10. Arbyn M, Raifu A, Weiderpass E et al. Trends of cervical cancer mortality in the member states. Eur J Cancer 2009;45(15):2640-2648
11. Moody CA, Laimins LA. Human papillomavirus oncoproteins: pathways to transformation. Nat Rev Cancer 2010;10(8):550-560
12. Epstein MA, Achong BG, Barr YM. Virus particles in cultured lymphoblasts from Burkitt’s lymphoma. Lancet 1964;1(7335):702-703
13. Brady G, MacArthur GJ, Farrell PJ. Epstein-Barr virus and Burkitt lymphoma. J Clin Pathol 2007;60(12):1397-1402
14. Shah KM, Young LS. Epstein-Barr virus and carcinogenesis: beyond Burkitt’s lymphoma. Clin Microbiol Infect 2009;15(11):982-988
15. Szkaradkiewicz A, Kruk-Zagajewska A, Wal M et al. Epstein-Barr virus and human papillomavirus infections and oropharyngeal squamous cell carcinomas. Clin Exp Med 2002;2(3):137-141
16. Chang Y, Cesarman E, Pessiu MS et al. Identyfication of herpesvirus-like DNA sequences in AIDS-associated Kaposi’s sarcoma. Science 1994;266(5192):1865-1869
17. Wang L, Damania B. Kaposi’s sarcoma-associated herpesvirus confers a survival advantage to endothelial cells. Cancer Res 2008;68(12);4640-4648
18. Montagnier L. A history of HIV discovery. Science 2002;298(5599):1727-1728
19. Killebrew D, Shiramizu B. Pathogenesis of HIV – associated non-Hodgkin lymphoma. Curr HIV Res 2004;2(3):215-221
20. Gjoerup O, Chang Y. Update on human polyomaviruses and cancer. Adv Cancer Res 2010;106:1-51