Unikaj powikłań
Wznowa biochemiczna po leczeniu radykalnym raka gruczołu krokowego – ograniczone możliwości diagnostyczne
Dr n. med. Radosław Starownik
Rak gruczołu krokowego uważany jest obecnie za jeden z najważniejszych problemów medycznych dotyczących współczesnej populacji męskiej. W krajach Unii Europejskiej znajduje się na pierwszym miejscu pod względem liczby stwierdzonych przypadków nowotworów u mężczyzn (24,4 proc.) oraz stanowi trzecią co do częstości przyczynę zgonów mężczyzn z powodu raka (10,2 proc.).[1] W Polsce rak stercza jest trzecim pod względem zachorowalności nowotworem złośliwym u mężczyzn po raku płuca oraz raku jelita grubego.[2]
Stopień zaawansowania klinicznego raka stercza warunkuje wybór opcji terapeutycznych. W chwili obecnej blisko połowa nowych rozpoznań raka stercza stawianych jest w okresie, kiedy nowotwór ograniczony jest do narządu.[3] Wynika to głównie z faktu większej świadomości zdrowotnej pacjentów, częstszych wizyt u lekarza, powszechnego zastosowania diagnostyki laboratoryjnej (PSA), precyzyjnej diagnostyki obrazowej (TRUS, MRI) oraz ostatecznie wystandaryzowanych protokołów biopsji rdzeniowej stercza. W związku z powyższym znaczna część grupy pacjentów z nowo rozpoznanym rakiem gruczołu krokowego może być zakwalifikowana do leczenia radykalnego. Podstawowym sposobem leczenia raka stercza ograniczonego do narządu u chorych z przewidywaną długością życia powyżej dziesięciu lat jest operacja radykalnej prostatektomii. Polega ona na całkowitym usunięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi oraz wykonaniu limfadenektomii miedniczej.
Pierwszy raz operacja prostatektomii radykalnej została wykonana z dostępu przezkroczowego w 1905 roku przez Younga[4], blisko 50 lat później Memmelaar i Millin po raz pierwszy wykonali operacyjne usunięcie gruczołu krokowego z dostępu załonowego.[5] Szczegółowe badania anatomii miednicy mniejszej u mężczyzn oraz udoskonalenie technik zaopatrywania kompleksu żyły grzbietowej prącia i pęczków naczyniowo-nerwowych przeprowadzone w latach 80. przez Patricka Walsha sprawiły, że operacja ta stała się bezpieczną i powtarzalną procedurą w leczeniu raka stercza.[6] Obecnie coraz powszechniej w leczeniu operacyjnym ma zastosowanie technika laparoskopowa oraz z asystą robota da Vinci.
Rozwój i udoskonalenie aparatury medycznej pozwoliły na uzyskanie podobnych do prostatektomii wyników leczenia w przypadku zastosowania radioterapii z pól zewnętrznych (EBRT) lub brachyterapii u chorych na raka stercza ograniczonego do narządu. Długoterminowe wyniki przeżycia, jak również jakość życia tych pacjentów w chwili obecnej jest porównywalna do grupy po leczeniu chirurgicznym. Podstawowym sposobem postępowania radioterapeutycznego jest trójwymiarowa konformalna radioterapia (3D-CRT) coraz częściej z wykorzystaniem radioterapii wysokiej precyzji (IMRT) z zastosowaniem indywidualnej modulacji intensywności wiązki.[7]
