Dążymy do celu
Rak gruczołu krokowego oporny na kastrację
Lek. Bartosz Itrych1
Dr hab. med. Wojciech Majewski2
Dr n. med. Wojciech Rogowski1
Rak gruczołu krokowego (RGK) jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych mężczyzn w Europie. Według danych epidemiologicznych jest drugim po raku płuca nowotworem występującym w Polsce u mężczyzn, według Krajowego Rejestru Nowotworów w 2011 roku w Polsce zarejestrowano 10 318 zachorowań na raka gruczołu krokowego (standaryzowany współczynnik zachorowalności – 35,1/100 000/rok) i 4085 zgonów (standaryzowany współczynnik umieralności – 12,5/100 000/ rok).[1]
Rak gruczołu krokowego najczęściej występuje po 65. r.ż. Uważa się, że do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą:
- wiek (zmiana statusu hormonalnego – przewaga estrogenów),
- rasa czarna,
- czynniki genetyczne (wystąpienie zachorowania wśród krewnych I stopnia zwiększa kilkukrotnie ryzyko zachorowania),
- czynniki środowiskowe.
Najczęściej występującą postacią raka gruczołu krokowego jest rak gruczołowy. Złośliwość RGK określa się według skali Gleasona (Gleason score – Gl.s.). W raku stercza opornym na kastrację standardowym postępowaniem po niepowodzeniu leczenia docetakselem jest obecnie stosowanie octanu abirateronu w drugiej linii leczenia paliatywnego.
Hormonoterapia stanowi leczenie pierwszego wyboru. Znajomość mechanizmów zaangażowanych w rozwój hormonoopornego raka gruczołu krokowego (castration-resistant prostate cancer – CRPC) jest nadal niewystarczająca.[2,3] Rearanżację przekazu sygnału w prawidłowym receptorze uważa się za podstawę patogenezy hormonoopornego raka gruczołu krokowego.[4] W przekaźnictwie sygnałowym androgenów uczestniczą dwa mechanizmy krzyżujące się ze sobą: zależne od receptora androgenowego i niezależne od receptora androgenowego.
Niezależne mechanizmy receptora androgenowego mogą być związane z deregulacją apoptozy poprzez deregulację onkogenów. Wysoki poziom ekspresji bcl-2 stwierdzany jest z większą częstością podczas progresji raka gruczołu krokowego. Regulacja integralności mikrotubul może stanowić mechanizm, poprzez który bcl-2 indukuje swój efekt antyapoptotyczny.[5,6] Niektóre leki, które są aktywne w raku gruczołu krokowego, wywierają efekt poprzez blokowanie tworzenia się mikrotubul. W raku gruczołu krokowego stwierdza się również mutację genu supresorowego p53. Nadekspresja bcl-2, jak również genu supresorowego p53 w materiale tkankowym po prostatektomii, może być czynnikiem predykcyjnym agresywnego przebiegu choroby.[7,8] Obecnie prowadzi się badania kliniczne w zakresie blokowania szlaku sygnałowego bcl-2.[9]
Mechanizmy zależne od receptora estrogenowego stanowią główny szlak progresji raka gruczołu krokowego. Aktywacja receptora androgenowego zależna od liganda stanowi przedmiot badań klinicznych, przykładem może być aktywacja szlaku kinazy tyrozynowe...
