Dylematy kliniczne
Czy noworodek może być chory na nowotwór?
Lek. Aleksandra Janecka1
Dr hab. med. Joanna Stefanowicz2
Nowotwory okresu noworodkowego należą do rzadko rozpoznawanych chorób. W etiopatogenezie na pierwszy plan wysuwają się czynniki genetyczne, bierze się pod uwagę również wpływ czynników środowiskowych i wewnątrzmacicznych. Do najczęściej rozpoznawanych w tym wieku nowotworów należą potworniaki i nerwiak zarodkowy współczulny. Ich przebieg kliniczny odbiega od chorób nowotworowych rozwijających się u starszych dzieci. Różnią się również zasadami leczenia i rokowaniem.
Nowotwory wieku noworodkowego nie występują z dużą częstością, rozpoznawane są rzadko, stanowiąc unikatową grupę chorób rozrostowych. Wpływ środowiska na ich rozwój jest bardzo ograniczony, w etiopatogenezie na pierwszy plan wysuwają się czynniki genetyczne. Do najczęściej rozpoznawanych w tym wieku nowotworów należą potworniaki i nerwiak zarodkowy współczulny. Od nowotworów rozpoznawanych u starszych dzieci różnią się cechami biologicznymi, a także sposobem leczenia, który jest uwarunkowany wiekiem pacjenta.
Częstość występowania nowotworów u noworodków szacuje się na 1 na 12,5-27,5 tys. żywych urodzeń. Ocenia się, że nowotwory u noworodków stanowią 2 proc. wszystkich nowotworów złośliwych występujących u dzieci.[1] Obecnie, dzięki wykonywanym rutynowo u każdej ciężarnej prenatalnym badaniom USG, często już w trakcie ciąży wysuwane jest podejrzenie choroby nowotworowej u dziecka. U pozostałych pacjentów objawy choroby nowotworowej stwierdzane są bezpośrednio po urodzeniu lub w pierwszych tygodniach życia.
Spośród zmian rozrostowych stwierdzanych u dzieci w pierwszym miesiącu życia zdecydowaną większość stanowią nowotwory uznawane za łagodne – 67 proc. Najczęściej rozpoznawanym guzem jest potworniak, na drugim miejscu znajduje się nerwiak zarodkowy współczulny (ryc. 1-3), następnie mięsaki tkanek miękkich. Do rzadziej rozpoznawanych należą nowotwory nerek, ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i białaczki.[1]
Nie tylko częstość występowania poszczególnych nowotworów jest inna niż u starszych dzieci. Także przebieg naturalny choroby jest diametralnie inny. Zmiany klasyfikowane na podstawie badania histopatologicznego jako łagodne mogą się szybko powiększać i z biegiem czasu stawać bardziej inwazyjne. Mogą także stanowić zagrożenie dla życia lub upośledzać dalszy rozwój pacjenta z uwagi na swoją lokalizację i rozmiar.
Potworniaki u noworodków najczęściej występują w lokalizacji krzyżowo-guzicznej, rzadziej w obrębie szyi, mózgu, śródpiersia, serca i jamy brzusznej. Charakteryzują się szybkim rozwojem w trakcie ciąży. Lokalizacja guza determinuje wpływ na płód. ...