Dylematy patomorfologa

Znaczenie ekspresji PD-1/PD-L1 w nowotworach

Dr n. med. Ewa Chmielik

Lek. Piotr Jan Paul

Lek. Jakub Simek

Zakład Patologii Nowotworów Centrum Onkologii-Instytut Oddział w Gliwicach

Adres do korespondencji: Dr n. med. Ewa Chmielik, Zakład Patologii Nowotworów, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach, ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44-101 Gliwicetel. 32 278 94 20

Rozwój immunoterapii onkologicznej ostatnich lat pozwolił dokładniej poznać mechanizmy regulujące odpowiedź układu immunologicznego skierowaną przeciwko komórkom nowotworowym, wyznaczając tym samym nowe i obiecujące kierunki leczenia.

Homeostaza układu immunologicznego w odpowiedzi na stymulację antygenową jest uzależniona od utrzymania równowagi pomiędzy sygnałami o charakterze pobudzającym i hamującym, które docierają do komórek immunokompetentnych. Kontakt układu odpornościowego z patogenem aktywuje swoistą odpowiedź immunologiczną warunkowaną przez swoiste antygenowo limfocyty T i uwalniane cytokiny.[1] Pobudzenie swoistej odpowiedzi immunologicznej odbywa się na drodze interakcji pomiędzy receptorem komórek T (ang. T-cell receptor – TCR), a cząsteczkami prezentującymi antygen (cząsteczkami klasy I i II głównego układu zgodności tkankowej (ang. major histocompatibility complex – MHC), pod wpływem cząsteczek kostymulujących oraz poprzez uwalniane cytokiny.[2] Usunięcie antygenu z organizmu powoduje, że pod wpływem sygnałów hamujących odpowiedź immunologiczna ulega wygaszeniu. Zachwianie tej równowagi może prowadzić do rozwoju chorób o charakterze autoimmunologicznym lub nowotworowym.

Układ immunologiczny odgrywa podwójną rolę w progresji choroby nowotworowej. Z jednej strony potrafi zahamować wzrost guza, skutecznie eliminując komórki nowotworowe, z drugiej może wpływać na progresję choroby, selekcjonując te komórki, które potrafią obejść nadzór immunologiczny. Przewlekłe infekcje i choroby nowotworowe doprowadzają do stanu, w którym długoterminowa ekspozycja układu odpornościowego na antygeny uwalniane z mikrośrodowiska zapalenia lub guza prowadzi do osłabienia funkcji efektorowych limfocytów T.[3] To zjawisko znane jest jako „wyczerpanie”, odwracalny stan utraty funkcji cytotoksycznych przez limfocyt, cechujące się przede wszystkim nadekspresją cząsteczek o właściwościach hamujących, takich jak PD-1 albo CTLA-4.[3]

Charakterystyka PD-1/PD-L1

PD-1, czyli receptor śmierci programowanej 1 (ang. programmed death receptor-1 – CD279) jest członkiem rodziny receptorów CD28. Składa się ona zarówno z receptorów stymulujących, jak i hamujących aktywację limfocytów.[2] Do pierwszej grupy receptorów stymulujących zalicza się CD28 i indukowany kostymulator limfocytów T (ang. inducible T-cell costimulatory – ICOS), natomiast do grupy receptorów hamujących antygen-4 związany z limfocytem T cytotoksycznym (ang. cytotoxic T-lymphocyte antigen-4 – CTLA-4), atenuator limfocytów B i T (ang. B- and T-lymphocyte attenuator; BTLA – CD274) oraz opisywany powyżej PD-1.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Charakterystyka PD-1/PD-L1

PD-1, czyli receptor śmierci programowanej 1 (ang. programmed death receptor-1 – CD279) jest członkiem rodziny receptorów CD28. Składa się ona zarówno [...]

Ocena immunohistochemiczna

Wraz z rozwojem różnorodnych terapii skierowanych przeciwko receptorowi PD-1 oraz jego ligandowi PD-L1 pojawiło się zapotrzebowanie na test pozwalający zidentyfikować grupę [...]

Ekspresja PD-L1 w czerniaku

Spektakularne wyniki leczenia chorych na zaawansowanego czerniaka z wykorzystaniem przeciwciał anty-PD-1 ogłoszono już w 2012 roku. W 2014 roku na podstawie [...]

Ekspresja PD-L1 w raku płuca

Immunoterapia ukierunkowana na ścieżkę przekaźnictwa PD-1/PD-L1 u pacjentów z dodatnią ekspresją PD-L1 nabrała dużego znaczenia w leczeniu NDRP. Wykorzystanie przeciwciał anty-PD-L1 [...]

Ekspresja PD-L1 w raku piersi

Nadekspresja PD-L1 w raku piersi jest związana z licznymi czynnikami kliniczno-patologicznymi. Jak pokazuje metaanaliza przeprowadzona przez Wang i wsp., obejmująca retrospektywną [...]

Ekspresja PD-1 i PD-L1 w nowotworach hematologicznych

Zagadnienie ekspresji PD-1 oraz jego ligandów zostało także przebadane w nowotworach hematologicznych. Ekspresję PD-1 obserwuje się na komórkach nowotworowych chłoniaka:

Podsumowanie

1. Mnogość klonów przeciwciał PD-1 i PD-L1 oraz czynników wpływających na ekspresję, a także różnorodność kryteriów oceny w różnych nowotworach i [...]

Do góry