Między teorią a praktyką

Chimeryzm komórkowy po transplantacji szpiku kostnego

Dr n. biol. Marta Więsik

Mgr Karolina Karabin
Dr n. med. Marta Libura

Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr n. biol. Marta Więsik, Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa

Transplantacja komórek krwiotwórczych to przyjęta metoda leczenia chorób rozrostowych układ krwiotwórczego, anemii aplastycznych, talasemii, chorób metabolicznych oraz immunologicznych, np. niedoborów odporności. Termin ten dotyczy całości stosowanych procedur związanych z przygotowaniem chorego do zabiegu, prowadzeniem go w jego trakcie oraz opieką po zabiegu. Początkowo źródłem komórek krwiotwórczych był tylko szpik. Obecnie komórki macierzyste uzyskuje się również z krwi obwodowej oraz pępowinowej. Pierwsze przeszczepienie zostało przeprowadzone pod koniec lat 50. XX wieku, ale pierwsze próby były podejmowane już w latach 30. XX wieku. Ze względu na brak wiedzy o sposobach doboru np. w zakresie antygenów zgodności tkankowej, czyli antygenów HLA (ang. human leukocyte antigen), próby te były skazane na niepowodzenie.[1]

Oznaczanie chimeryzmu poprzeszczepowego

Przeszczepione komórki krwiotwórcze mogą pochodzić od samego biorcy (przeszczep autogeniczny) lub od dawcy zarówno rodzinnego, jak i niespokrewnionego (przeszczep allogeniczny). W zależności od procedury przeszczepiania stosowane jest postępowanie mieloablacyjne, czyli takie, podczas którego następuje całkowite zniszczenie układu krwiotwórczego biorcy poprzez stosowanie chemioterapii lub radioterapii, bądź niemieloablacyjne, czyli poprzedzone zredukowanym kondycjonowaniem. Postępowanie niemieloablacyjne jest stosowane u osób starszych lub będących w gorszym stanie biologicznym. Wprowadzono je z myślą o zmniejszonej toksyczności narządowej, a przetrwałe komórki biorcy, które nie ulegają eradykacji mogące zawierać klon białaczkowy, powinny ulec zniszczeniu przez wszczepione limfocyty dawcy.[2] Pomimo ogromnego postępu medycyny przeszczepianie jest procedurą wysokiego ryzyka ze względu na liczne powikłania obejmujące:

  • niewydolność przeszczepu,
  • chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi (ang. graft-versus-host disease, GvHD),
  • ryzyko infekcji.[3,4]

Konsekwencją allogenicznego przeszczepienia komórek krwiotwórczych jest wprowadzenie do organizmu pacjenta komórek o obcym genotypie. Należy zaznaczyć, że w przypadku powodzenia przeszczepienia genotyp dawcy będą mieć wszystkie komórki pochodzenia...

Znaczenie i rodzaje chimeryzmu poprzeszczepowego

Monitorowanie chimeryzmu poprzeszczepowego posiada dużą wartość predykcyjną w przypadku:

  • potwierdzenia odnowy układu krwiotwórczego z komórek dawcy,
  • oceny ryzyka wystąpienia GvHD,
  • kwalifikacji do podania limfocytów dawcy (ang. donor lymphocyte infusion – DLI)
  • odrzucenia przeszczepu i wznowy choroby podstawowej,
  • potwierdzenia, czy wznowa choroby pochodzi z komórek dawcy czy biorcy.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Znaczenie i rodzaje chimeryzmu poprzeszczepowego

Monitorowanie chimeryzmu poprzeszczepowego posiada dużą wartość predykcyjną w przypadku:

Materiał do oznaczania chimeryzmu poprzeszczepowego

Do oznaczania chimeryzmu poprzeszczepowego wykorzystuje się 4-20 ml krwi obwodowej lub szpiku pobranych na wersenian (EDTA). Różnice w oznaczeniu chimeryzmu poprzeszczepowego [...]

Metody oznaczania chimeryzmu poprzeszczepowego

Na przestrzeni lat chimeryzm poprzeszczepowy był oznaczany różnymi metodami laboratoryjnymi. Jedną z pierwszych było fenotypowanie krwi, metoda, która praktycznie nie jest [...]

Rekomendacje dotyczące częstości oznaczenia chimeryzmu poprzeszczepowego

Rekomendacje dotyczące częstości wykonywania badania i odstępów czasowych, w których powinno się je wykonywać, nie zostały dotychczas jednoznacznie opracowane. Technika STR-PCR [...]

Podsumowanie

1.Badanie chimeryzmu poprzeszczepowego jest wykonywane po procedurze allogenicznego przeszczepienia komórek krwiotwórczych. Pozwala ono na potwierdzenie odnowy układu krwiotwórczego z komórek dawcy, [...]

Do góry