Rak szyjki macicy to nowotwór złośliwy narządu rodnego rozwijający się z komórek nabłonka pokrywających szyjkę macicy. W 2014 roku odnotowano ponad 2,8 tys. nowych zachorowań.

Jakie są objawy, w tym wczesne?

Wczesne objawy nie są specyficzne. Należy tu wymienić m.in. krwawienia między cyklami (lub krwawienie, które pojawiło się po menopauzie), krwiste lub wodniste upławy o przykrym zapachu i brudnoszarym kolorze.

Wraz z rozwojem choroby mogą się pojawić takie objawy jak: bóle podbrzusza, bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej, bolesne parcie na mocz i stolec, krew w moczu i stolcu, obrzęki kończyn dolnych.

Kto jest w grupie ryzyka?

Zasadniczą rolę w rozwoju raka szyjki macicy odgrywa zakażenie onkogennym HPV – wirusem brodawczaka ludzkiego. Do czynników zwiększających ryzyko infekcji HPV należą: wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, duża liczba partnerów seksualnych, partnerzy ze stwierdzoną infekcją HPV, obniżona odporność (infekcja HIV, przeszczepienie narządów) oraz stwierdzenie nieprawidłowości w badaniu cytologicznym.

Wśród pozostałych czynników ryzyka rozwoju raka szyjki macicy można wymienić: wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, stany zapalne pochwy, niektóre choroby przenoszone drogą płciową (np. zakażenie wirusem opryszczki) oraz palenie tytoniu.

Czy częsty seks zwiększa ryzyko zakażenia?

Liczba partnerów zwiększa ryzyko zakażenia wirusem HPV, a tym samym wzrasta możliwość rozwoju raka szyjki macicy. Chronić przed rozprzestrzenianiem się chorób przenoszonych drogą płciową mogą prezerwatywy. Seks oralny może się przyczyniać do rozwoju raków przede wszystkim gardła (ale także jamy ustnej i krtani), zwłaszcza u osób młodych. Czynnikiem sprawczym w tej grupie wiekowej jest – podobnie jak w raku szyjki macicy – HPV. Częstotliwość współżycia nie ma żadnego znaczenia.

Jaka jest profilaktyka?

Możliwa jest profilaktyka pierwotna, która polega na zastosowaniu specjalnej szczepionki. Udowodniono, że szczepionka zmniejsza ryzyko rozwoju zmian przednowotworowych. Należy szczepić dziewczynki między 9. a 13. r.ż.

Natomiast profilaktyka wtórna obejmuje wykonywanie badań cytologicznych. W Polsce prowadzony jest „Program profilaktyki raka szyjki macicy”.

Jak często wykonywać cytologię? Czy warto inwestować w cytologię płynną?

Cytologię należy wykonywać przynajmniej raz na trzy lata. Dotyczy to przede wszystkim kobiet w wieku 25-59 lat.

Cytologia płynna jest alternatywą dla tzw. cytologii klasycznej. Polega na pobraniu materiału z szyjki macicy za pomocą szczoteczki i przeniesieniu do pojemnika z płynem utrwalającym. Dzięki temu cały materiał jest przekazywany do laboratorium. Cytologię płynną charakteryzuje: większa wykrywalność nieprawidłowych komórek szyjki macicy, lepsza jakość preparatów ułatwiająca ich ocenę, mniejszy odsetek preparatów nienadających się do oceny oraz możliwość wykonania dodatkowych badań molekularno-genetycznych.

Co to jest dysplazja szyjki macicy?

Dysplazja szyjki macicy (inaczej wewnątrznabłonkowa lub śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy) to nieprawidłowe zmiany w budowie tkanek szyjki macicy, które mogą się stać złośliwe i przekształcić się w raka szyjki macicy. Czynnikiem powodującym dysplazję szyjki macicy jest przetrwała infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie?

Rozpoznanie ustala się na podstawie badania mikroskopowego: cytologicznego (oceny pobranego wymazu szczoteczkowego z szyjki macicy) lub histopatologicznego (oceny pobranego wycinka tkanki z szyjki macicy). Stopień zaawansowania jest określany po przeprowadzeniu dodatkowych badań obrazowych, m.in. USG przezpochwowego i USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, czasami TK jamy brzusznej i miednicy.