Praktyka kliniczna

Biegunka nieinfekcyjna u chorych na nowotwory

Dr n. med. Joanna Krawczyk-Lipiec

Lek. Leszek Kraj

Prof. dr hab. med. Wiesław Jędrzejczak

Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr n. med. Joanna Krawczyk-Lipiec, Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa

W przebiegu nowotworów złośliwych lub w trakcie terapii przeciwnowotworowej może wystąpić wiele niepożądanych objawów klinicznych stanowiących powikłania obecności samej choroby nowotworowej lub objawów niepożądanych jej leczenia. Jednym z nich jest niewątpliwie biegunka.

Biegunka oznacza stan, w którym pacjent oddaje stolce o nadmiernie luźnej konsystencji (płynne lub półpłynne), w zwiększonej ilości (>200 g/dobę), z większą częstotliwością (>3/dobę) lub z obecnością patologicznych domieszek krwi bądź śluzu. W zależności od czasu trwania wyróżnia się biegunkę: ostrą – trwającą do 14 dni, i przewlekłą – utrzymującą się ponad 4 tygodnie, choć te definicje zostały określone w sposób arbitralny. Dolegliwości utrzymujące się dłużej niż 14 dni, ale krócej niż 4 tygodnie można określić jako biegunkę podostrą bądź opóźnioną. Natomiast zależnie od etiologii i mechanizmu powstawania biegunka może mieć charakter biegunki osmotycznej, sekrecyjnej (wydzielniczej), tłuszczowej, zapalnej i związanej z przyspieszonym pasażem jelitowym.[1-6]

Podobnie jak w odniesieniu do innych grup pacjentów wszystkie wymienione postaci biegunki mogą wystąpić u chorych na nowotwory. Tym niemniej najczęściej obserwuje się biegunkę ostrą o charakterze polekowym, u chorych zaś ze współistniejącą gorączką biegunka często ma charakter infekcyjny. Wówczas należy uwzględnić takie czynniki etiologiczne jak: Escherichia coli, Salmonella spp., Shigella spp., Campylobacter jejuni, Clostridium difficile, a także rotawirusy i adenowirusy. Przy czym w przypadku chorych gorączkujących z biegunką zaleca się rozważenie obecności ciężkich powikłań, takich jak rzekomobłoniaste lub neutropeniczne zapalenie jelita. Natomiast biegunka przewlekła najczęściej ma charakter nieinfekcyjny. Może być wynikiem samej choroby nowotworowej lub zaburzeń trawienia i wchłaniania, np. występuje u pacjentów z niektórymi guzami neuroendokrynnymi (rakowiak, VIP-oma), rakiem trzustki (ze współistniejącą niewydolnością zewnątrzwydzielniczą) oraz w przebiegu wtórnej nietolerancji laktozy na skutek uszkodzenia nabłonka jelitowego przez cytostatyki lub napromienianie.[1-6]

Zarówno ostra, jak i przewlekła biegunka może się pojawić u pacjentów z nowotworami układu krwiotwórczego poddawanych przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych (HSCT – hematopoietic stem cell transplantation). W tej grupie chorych, opró...

Stopnie ciężkości biegunki u chorych na nowotwory i ogólne zasady postępowania terapeutycznego

Ocena chorego, u którego pojawi się biegunka, obejmuje:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Stopnie ciężkości biegunki u chorych na nowotwory i ogólne zasady postępowania terapeutycznego

Ocena chorego, u którego pojawi się biegunka, obejmuje:

Biegunka indukowana chemioterapią

Wiele, a właściwie większość leków cytotoksycznych może być przyczyną biegunki. Najczęściej jest to przejaw uszkodzenia nabłonka jelitowego, którego komórki charakteryzują wysokim [...]

Biegunka indukowana lekami ukierunkowanymi molekularnie

Leki ukierunkowane molekularnie – przeciwciała monoklonalne oraz drobnocząsteczkowe inhibitory kinaz tyrozynowych są coraz częściej wykorzystywane w praktyce klinicznej. Dla części tych [...]

Biegunka indukowana immunoterapią

Kolejnym krokiem milowym w terapii nowotworów jest wdrożenie leków wpływających na punkty kontrolne układu odpornościowego, szczególnie przeciwciała monoklonalne anty-PD-1 (receptor programowanej [...]

Biegunka indukowana radioterapią

Napromienianie okolicy jamy brzusznej i miednicy wiąże się z ryzykiem wystąpienia żołądkowo-jelitowych działań niepożądanych, w tym popromiennego zapalenia jelita grubego. Kliniczną [...]

Biegunka w przebiegu hormonalnie czynnych nowotworów neuroendokrynnych

Wśród nowotworów wywodzących się z wyspecjalizowanych komórek rozproszonego układu neuroendokrynnego znajdują się guzy, które wydzielając różne biologicznie aktywne substancje, wpływają na [...]

Podsumowanie

1. Biegunka nieinfekcyjna jest jednym z najczęściej występujących objawów u chorych na nowotwory. Może być objawem toksyczności leczenia przeciwnowotworowego – zarówno [...]

Do góry