W większości krajów wysoko rozwiniętych (o wysokim dochodzie) wdrożono skrining w kierunku wczesnego wykrywania raka szyjki macicy i szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Zasięg tych procedur jest jednak niski w krajach nisko i średnio rozwiniętych. W 2018 r. dyrektor generalny WHO zaapelował o działania na rzecz wyeliminowania raka szyjki macicy jako problemu zdrowia publicznego. WHO wezwała do podjęcia globalnych działań w celu zwiększenia skali szczepień, badań przesiewowych i leczenia stanów przedrakowych, wczesnego wykrywania i szybkiego leczenia wczesnych nowotworów inwazyjnych oraz opieki paliatywnej.

W prezentowanym opracowaniu przeprowadzono analizę statystyczną istniejących trendów w raku szyjki macicy na całym świecie, wykorzystując dane z rejestrów nowotworów oraz przeprowadzono dynamiczną, wielokanałową modelowaną analizę wpływu potencjalnych scenariuszy zwiększania skali profilaktyki, aby przewidzieć przyszłe wskaźniki zapadalności na raka szyjki macicy.

Przy braku jakichkolwiek interwencji w latach 2020-2069 zdiagnozowano by 44,4 mln przypadków raka szyjki macicy na całym świecie, przy czym prawie dwie trzecie przypadków miałoby miejsce w krajach o niskim lub średnim stopniu rozwinięcia. Szybki wzrost liczby szczepień do 80-100% na całym świecie do 2020 r. dzięki szczepionce przeciw HPV o szerokim spektrum może zapobiec 6,7-7,7 mln przypadków w tym okresie. Wdrożenie badania przesiewowego dwa razy w życiu (w wieku 35 lat i 45 lat) we wszystkich krajach nisko i średnio rozwiniętych zapobiegnie łącznie 12,5-13,4 mln przypadków w ciągu najbliższych 50 lat. Szybki wzrost połączonych badań przesiewowych i szczepień o wysokim zasięgu od 2020 r. spowodowałby, że średnia roczna zachorowalność na raka szyjki macicy spadłaby do mniej niż sześciu nowych przypadków na 100 tys. osób do r. 2045-2049 w przypadku krajów o bardzo wysokim dochodzie (wskaźnik rozwoju społecznego, HDI – human development index), do 2055-2059 r. w przypadku krajów o wysokim dochodzie, do 2065-2069 dla krajów o średnim dochodzie i 2085-2089 dla krajów o niskim dochodzie oraz mniej niż czterech przypadków na 100 tys. w latach 2055-2059 dla krajów o bardzo wysokim HDI, w 2065-2069 w krajach o wysokim HDI, w 2070-2079 dla krajów o średnim HDI oraz w 2090-2100 dla krajów o niskim HDI. Poziom zachorowalności poniżej czterech nowych przypadków na 100 tys. nie zostałby jednak osiągnięty we wszystkich krajach o niskim HDI do końca wieku.

Zwiększenie zakresu szczepień do 40-90% i 90-procentowy zasięg badań przesiewowych raz w życiu do 2050 r. spowoduje, że zapadalność na koniec wieku zostanie zmniejszona, a średnie wskaźniki zachorowalności na raka szyjki macicy spadną do 0,8 przypadku na 100 tys. w krajach o bardzo wysokim HDI, 1,3 na 100 tys. w krajach o wysokim HDI, 4,4 na 100 tys. w krajach o średnim HDI oraz 14 na 100 tys. dla krajów o niskim HDI.

U ponad 44 mln kobiet zostanie zdiagnozowany rak szyjki macicy w ciągu najbliższych 50 lat, jeśli pierwotne i wtórne programy profilaktyczne nie zostaną wdrożone. Szybkie rozpoczęcie programów szczepień profilaktycznych w znaczny sposób wpłynie na liczbę zachorowań. Ponadto wymagane będzie przeprowadzenie badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy na starszych kohortach, które nie odniosą korzyści ze szczepienia przeciwko HPV.