Pacjent po leczeniu onkologicznym
Monitorowanie pacjenta po leczeniu raka tarczycy
dr hab. n. med. Daria Handkiewicz-Junak
lek. Aleksandra Kropińska
- Badania biochemiczne i USG szyi jako podstawa monitorowania chorych na zróżnicowanego raka tarczycy i rdzeniastego raka tarczycy
- Kryteria odpowiedzi na leczenie według zaleceń polskich i ATA
Raki tarczycy stanowią ponad 90% wszystkich nowotworów złośliwych gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Jest to grupa heterogenna, w której nowotwór rozwija się na podłożu komórek pęcherzykowych (zróżnicowany rak tarczycy) lub komórek okołopęcherzykowych (rak rdzeniasty tarczycy). Oba typy nowotworów różnią się znacznie pod względem biologii i rokowania. Wynikają stąd istotne odmienności zarówno w leczeniu, jak i monitorowaniu chorych na zróżnicowane i nad 90% wszystkich nowotworów złośliwych gruczołów wewnątrzwydzielniczych. Jest to grupa heterogenna, w której nowotwór rozwija się na podłożu komórek pęcherzykowych (zróżnicowany rak tarczycy) lub komórek okołopęcherzykowych (rak rdzeniasty tarczycy). Oba typy nowotworów różnią się znacznie pod względem biologii i rokowania. Wynikają stąd istotne odmienności zarówno w leczeniu, jak i monitorowaniu chorych na zróżnicowane i rdzeniaste raki tarczycy.
Zróżnicowany rak tarczycy
Podejście do oceny efektów leczenia i monitorowania chorych na zróżnicowanego raka tarczycy (ZRT) zmieniło się w ciągu ostatnich lat. Liczne prace potwierdzające, że ryzyko nawrotu ZRT zmienia się w czasie, spowodowały odejście od sztywnej prognozy opartej na ocenie w chwili rozpoznania ZRT i wprowadzenie modelu dynamicznej oceny odpowiedzi na leczenie.
Ocena ryzyka nawrotu i zgonu z powodu ZRT
Pierwszy etap stratyfikacji ryzyka na podstawie klasyfikacji TNM (tumor, node, metastases – guz, węzeł chłonny, przerzuty odległe) i wyniku badania histopatologicznego jest przeprowadzany po leczeniu operacyjnym. Aktualne rekomendacje Amerykańskiego Towarzystwa Tyreologicznego (ATA – American Thyroid Association) z 20151 oraz polskie rekomendacje z 2018 r.2 zalecają, aby do oceny ryzyka zgonu z powodu ZRT korzystać z systemu TNM AJCC (American Joint Committee on Cancer)3, natomiast do oceny ryzyka nawrotu ZRT należy używać odrębnej trójstopniowej klasyfikacji pooperacyjnej ATA opartej na danych kliniczno-patologicznych (tab. 1). Na tej podstawie powinno się kwalifikować chorych do leczenia uzupełniającego jodem promieniotwórczym lub do aktywnej obserwacji.
Ocena odpowiedzi na leczenie onkologiczne ZRT
Z kolei po zakończonym leczeniu, podczas każdej wizyty kontrolnej należy oceniać odpowiedź na leczenie za pomocą czterostopniowej skali zaproponowanej przez ATA i przyjętej również w polskich rekomendacjach1,2 dotyczących leczenia raka tarczycy (t...
