Pacjent w trakcie leczenia onkologicznego
Obrzęk limfatyczny u chorych na raka piersi
dr n. med. Bartosz Itrych
dr hab. n. med. Tadeusz Pieńkowski, prof. CMKP
- Obrzęk chłonny – poważne powikłanie związane z leczeniem raka piersi
- Podstawowe zasady diagnostyki i terapii
- Profilaktyka obrzęku limfatycznego jako ważny element postępowania
Zachorowalność na raka piersi wciąż rośnie, co wynika głównie ze starzenia się społeczeństwa oraz wzrostu liczebności światowej populacji. Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe piersi wynosiła w 2010 r. prawie 16 000. Zachorowalność na nowotwory złośliwe piersi w ciągu ostatnich 3 dekad wzrosła ponad 2-krotnie1.
Kobiety leczone z powodu raka piersi są narażone na ryzyko rozwoju obrzęku limfatycznego – przewlekłego stanu występującego u ok. 40% z nich, negatywnie wpływającego na jakość życia2-5. Wciąż brakuje skutecznych metod farmakologicznego leczenia tego zaburzenia. W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące obrzęku limfatycznego oraz zasad postępowania w przypadku jego wystąpienia.
Obrzęk limfatyczny – obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie
Obrzęk limfatyczny jest to gromadzenie się bogatobiałkowego płynu śródmiąższowego w przestrzeniach międzykomórkowych, zwłaszcza w obrębie skóry i podskórnej tkanki tłuszczowej, w wyniku zaburzeń w układzie limfatycznym. Wyróżnia się jego 2 rodzaje:
- obrzęk pierwotny – wywołany wrodzonym niedorozwojem lub upośledzeniem naczyń limfatycznych
- obrzęk wtórny – wywołany najczęściej przez ucisk, niedrożność lub przerwanie ciągłości naczyń limfatycznych, dotyczy przede wszystkim proksymalnych odcinków kończyn i wiąże się z procesem nowotworowym, infekcją lub wytworzeniem blizny w obrębie tkanek.
Obrzęk limfatyczny stanowi częste powikłanie choroby nowotworowej i niektórych metod jej leczenia (usunięcie węzłów chłonnych, radio-/chemioterapia). Czynniki osobnicze, takie jak otyłość lub podwyższony wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index), mogą zwiększać ryzyko obrzęku limfatycznego, a infekcje lub urazy mogą go wywoływać3-5. Obrzęk limfatyczny może prowadzić do długotrwałych zmian fizycznych i niekorzystnych następstw psychospołecznych w grupie dotkniętych nim chorych.
Ponad 50% kobiet, które przeżyły raka piersi, odczuwa silny niepokój spowodowany ryzykiem wystąpienia obrzęku limfatycznego5. Lęk może się wiązać z wieloma czynnikami, m.in. rodzajem operacji, wcześniejszymi doświadczeniami oraz sposobem, w jaki pracownicy ochrony zdrowia przekazują chorym informacje o tym powikłaniu, a także z poziomem wykształcenia.
Należy pamiętać, że chirurgiczne usunięcie węzłów chłonnych i napromienianie pozostaje optymalnym wyborem w leczeniu raka piersi z przerzutami do węzłów chłonnych. Równocześnie powoduje jednak, że pacjentki z rakiem inwazyjnym są wciąż narażone na...
