Zachorowalność na raka piersi wciąż rośnie, co wynika głównie ze starzenia się społeczeństwa oraz wzrostu liczebności światowej populacji. Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe piersi wynosiła w 2010 r. prawie 16 000. Zachorowalność na nowotwory złośliwe piersi w ciągu ostatnich 3 dekad wzrosła ponad 2-krotnie¹.

Kobiety leczone z powodu raka piersi są narażone na ryzyko rozwoju obrzęku limfatycznego – przewlekłego stanu występującego u ok. 40% z nich, negatywnie wpływającego na jakość życia^2-5. Wciąż brakuje skutecznych metod farmakologicznego leczenia tego zaburzenia. W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące obrzęku limfatycznego oraz zasad postępowania w przypadku jego wystąpienia.

Obrzęk limfatyczny – obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie

Obrzęk limfatyczny jest to gromadzenie się bogatobiałkowego płynu śródmiąższowego w przestrzeniach międzykomórkowych, zwłaszcza w obrębie skóry i podskórnej tkanki tłuszczowej, w wyniku zaburzeń w układzie limfatycznym. Wyróżnia się jego 2 rodzaje:

• obrzęk pierwotny – wywołany wrodzonym niedorozwojem lub upośledzeniem naczyń limfatycznych
• obrzęk wtórny – wywołany najczęściej przez ucisk, niedrożność lub przerwanie ciągłości naczyń limfatycznych, dotyczy przede wszystkim proksymalnych odcinków kończyn i wiąże się z procesem nowotworowym, infekcją lub wytworzeniem blizny w obrębie tkanek.

Obrzęk limfatyczny stanowi częste powikłanie choroby nowotworowej i niektórych metod jej leczenia (usunięcie węzłów chłonnych, radio-/chemioterapia). Czynniki osobnicze, takie jak otyłość lub podwyższony wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index), mogą zwiększać ryzyko obrzęku limfatycznego, a infekcje lub urazy mogą go wywoływać^3-5. Obrzęk limfatyczny może prowadzić do długotrwałych zmian fizycznych i niekorzystnych następstw psychospołecznych w grupie dotkniętych nim chorych.

Ponad 50% kobiet, które przeżyły raka piersi, odczuwa silny niepokój spowodowany ryzykiem wystąpienia obrzęku limfatycznego⁵. Lęk może się wiązać z wieloma czynnikami, m.in. rodzajem operacji, wcześniejszymi doświadczeniami oraz sposobem, w jaki pracownicy ochrony zdrowia przekazują chorym informacje o tym powikłaniu, a także z poziomem wykształcenia.

Należy pamiętać, że chirurgiczne usunięcie węzłów chłonnych i napromienianie pozostaje optymalnym wyborem w leczeniu raka piersi z przerzutami do węzłów chłonnych. Równocześnie powoduje jednak, że pacjentki z rakiem inwazyjnym są wciąż narażone na...