Neutropenia to zmniejszenie liczby granulocytów obojętnochłonnych (neutrofili) krążących we krwi. Uznawana jest za powszechnie występujące powikłanie u pacjentów leczonych onkologicznie. Może być powodowana radioterapią obejmującą obszar kości, wypieraniem komórek hematopoetycznych przez komórki nowotworowe oraz – najczęściej – mielotoksycznym działaniem leków cytostatycznych. W najcięższych przypadkach może to prowadzić do gorączki neutropenicznej i agranulocytozy, które są stanami zagrożenia życia. Istotne, aby w przebiegu chemioterapii umiejętnie zapobiegać neutropenii i zakażeniom występującym w jej przebiegu, rozpoznawać ją i efektywnie leczyć.

Neutrofile odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu gospodarzowi obrony przed infekcjami bakteryjnymi i grzybiczymi. Ryzyko zakażenia wzrasta wraz ze stopniem i czasem trwania neutropenii. Prawie wszyscy pacjenci poddawani chemioterapii doświadczą spadku liczby neutrofili, a co za tym idzie – osłabienia układu odpornościowego. Spowodowane jest to głównie toksycznym działaniem leków cytostatycznych na układ krwiotwórczy w szpiku kostnym. Oprócz zwiększonego ryzyka infekcji pacjenci z neutropenią w wyniku osłabionej i często opóźnionej odpowiedzi zapalnej mają niecharakterystyczne objawy miejscowej infekcji. W rzeczywistości gorączka neutropeniczna (FN – febrile neutropenia) może być jedynym objawem zakażenia w tej populacji, dlatego neutropenia z gorączką wymaga pilnej i dokładnej oceny i leczenia.

Okres, w którym stwierdza się największy spadek liczby granulocytów, określany jest mianem nadir. Jest on zależny od charakterystyki chemioterapeutyku, zwykle występuje po 7-14 dobach od podania leku. Należy wtedy wykonać badania kontrolne morfologii krwi z rozmazem. Schematy leczenia cytostatycznego zazwyczaj uwzględniają czas potrzebny do regeneracji szpiku, jednak szczególnie w przypadku intensywnego leczenia czas ten może być niewystarczający¹.

Gorączka neutropeniczna jest rozpoznawana, gdy: