Sposób odżywiania ma udowodniony wpływ na ryzyko rozwoju nowotworów. Podstawowe znaczenie w ich zapobieganiu ma odpowiednia struktura diety, która powinna być oparta na żywności przede wszystkim roślinnej, oraz dbanie o prawidłową masę ciała przez całe życie. Ważnym elementem profilaktyki jest także regularna aktywność fizyczna.

Czynniki żywieniowe wykazujące działanie protekcyjne

Produkty spożywcze i zawarte w nich składniki mogą mieć działanie ochronne lub zwiększające ryzyko nowotworów. Do protekcyjnych składników pokarmowych pochodzących z żywności roślinnej należą:

• flawonoidy pochodzące przede wszystkim z warzyw i owoców
• glukozynolany znajdujące się w dużej ilości w warzywach krzyżowych, takich jak kapusta, brokuł, kalafior
• fitoestrogeny pochodzące przede wszystkim z soi (izoflawony) i siemienia lnianego (lignany)
• karotenoidy (w tym likopen), obecne w żółtych, pomarańczowych, czerwonych i zielonych warzywach
• błonnik pokarmowy pochodzący z pełnoziarnistych produktów zbożowych, a także z warzyw i owoców
• witamina C obecna w owocach i warzywach
• witamina E, której głównymi źródłami są oleje roślinne, orzechy i nasiona
• resweratrol obecny w skórkach czerwonych winogron i czarnych porzeczek oraz w orzeszkach ziemnych
• foliany, których najlepszym źródłem są zielone warzywa liściaste^1-3.

Ochronne działanie wielu tych substancji, takich jak flawonoidy, karotenoidy, witaminy E i C, polega na aktywności antyoksydacyjnej, a co za tym idzie, na zapobieganiu powstawaniu wolnych rodników i mutacji.

Glukozynolany z kolei są prekursorami biologicznie aktywnych związków, takich jak izotiocyjaniany, do których należy sulforafan, oraz indoli, takich jak indolo-3-karbinol i diindolilometan. Substancje te wywierają wpływ na metabolizm kancerogenów poprzez modulację aktywności enzymów I oraz II fazy detoksykacji i w ten sposób również chronią organizm przed uszkodzeniami DNA.

Metabolity izoflawonów i lignanów (jak genisteina, enterolakton oraz enterodiol) wykazują wpływ na receptory estrogenowe, dzięki czemu redukują ryzyko nowotworów hormonozależnych.

Wiele z wymienionych składników pochodzenia roślinnego wykazuje działanie przeciwzapalne, antyangiogenne, antyproliferacyjne, proapoptotyczne i przeciwprzerzutowe1-3.