ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Profilaktyka
Rola aktywności fizycznej w profilaktyce chorób nowotworowych
prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek
- W niniejszym artykule omówiono rolę aktywności fizycznej w profilaktyce pierwotnej i wtórnej chorób nowotworowych. Wykazano bowiem, że podjęta zarówno przed rozpoznaniem choroby, jak i po diagnozie zmniejsza ryzyko śmiertelności związanej z nowotworem oraz śmiertelności całkowitej, zwłaszcza w przypadku raka jelita grubego oraz raka gruczołu piersiowego
Regularna, najlepiej w ciągu całego życia, aktywność fizyczna jest ewolucyjnie naturalną i biologicznie pożądaną czynnością organizmu człowieka. Już Hipokrates twierdził, że jeśli moglibyśmy dać każdemu odpowiednią ilość substancji odżywczych i ćwiczeń – nie za dużo i nie za mało, zyskalibyśmy sposób na zachowanie najlepszego zdrowia. Regularna aktywność fizyczna wydłuża średnią długość życia i jego jakość, zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, wpływa na poprawę funkcji umysłowych oraz profilu metabolicznego, działa też dobroczynnie na kości1.
Podstawowe pojęcia dotyczące aktywności fizycznej
Aktywność fizyczna zgodnie z definicją oznacza ruch ciała wywołany przez mięśnie szkieletowe, wymagający nakładu energii2. Często pojęcie to jest błędnie utożsamiane jedynie z ukierunkowanymi programami ćwiczeń, treningiem czy osiąganiem celów sportowych. Taki obraz jest bardzo zawężony i w praktyce zniechęca wiele osób nieuważających się za sportowców do regularnego ruchu. Tymczasem aktywność fizyczna towarzyszyła nam przez tysiąclecia na każdym etapie ewolucji naszego gatunku. W zbieracko-łowieckim trwającym ponad 200 000 lat człowiek, przemieszczając się w trakcie polowań czy w celach zbierackich, pokonywał dziennie średnio 10-12 km1. W późniejszym okresie rolniczym, a następnie w czasie rewolucji przemysłowej, wciąż pozostawał w sposób regularny, codzienny aktywny fizycznie – organizm ludzki jest bowiem do tego biologicznie przyzwyczajony. Dopiero w ostatnich 30-50 latach – w ślad za rewolucją komputerową – życie człowieka zaczęło być coraz bardziej stacjonarne, pozbawione naturalnego i zdrowego składnika, którym jest właśnie regularna aktywność fizyczna, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Niewystarczająca, której towarzyszą otyłość i siedzący tryb życia, jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób nowotworowych.
Aktywność fizyczną można podzielić na:
- spontaniczną – wykonywaną w czasie wolnym, najczęściej w formie hobbystycznej
- związaną z pracami domowymi
- związaną z poruszaniem się do i z pracy
- towarzyszącą pracy.
Każda forma wysiłku fizycznego jest wartościowa, niemniej – jak pokazują ostatnie badania naukowe – największe korzyści prozdrowotne przynosi ta związana z czasem wolnym od pracy2. Może to wynikać z eliminacji elementów stresu, monotonii czy niewy...