Farmakoterapia
Działania niepożądane terapii ukierunkowanych molekularnie w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca
lek. Marta Zarzeczna1
dr hab. n. med. Monika Rucińska2
- Rak płuca jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych oraz najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów w Polsce. Aż 85% stanowią raki niedrobnokomórkowe (NDRP), do których należą raki niepłaskonabłonkowe (70% NDRP). U części pacjentów z NDRP istnieje możliwość terapii lekami ukierunkowanymi molekularnie – autorki niniejszego artykułu dokonały przeglądu i charakterystyki działań niepożądanych aktualnie stosowanych leków tej grupy
Rak płuca jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych oraz najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów w Polsce. Aż 85% raków płuca stanowią raki niedrobnokomórkowe. Zalicza się do nich wiele nowotworów o zróżnicowanym obrazie mikroskopowym oraz różnym przebiegu, w zależności od istnienia określonych nieprawidłowości genetycznych i aktywności tzw. szlaków przekazywania sygnałów wewnątrzkomórkowych.
W ciągu ostatnich dwóch dekad nastąpił znaczny rozwój możliwości systemowego leczenia chorych z NDRP dzięki pojawieniu się metod ukierunkowanych na cele molekularne oraz immunoterapii. Jeszcze do niedawna możliwości systemowego leczenia pacjentów z rozpoznaniem NDRP były ograniczone do klasycznej chemioterapii (CTH – chemotherapy) opartej na związkach platyny. W pierwszej linii leczeniem z wyboru były cisplatyna lub karboplatyna stosowane w połączeniu z cytostatykami nowszych generacji – winorelbiną, paklitakselem, gemcytabiną lub pemetreksedem. W drugiej i kolejnych liniach miały zastosowanie: gemcytabina, winorelbina, docetaksel lub paklitaksel w monoterapii. Aktualnie u części pacjentów z niedrobnokomórkowymi rakami płuca o typie niepłaskonabłonkowym, takimi jak rak gruczołowy, rak wielkokomórkowy, NDRP z przewagą raka gruczołowego oraz NDRP bez ustalonego podtypu (NOS – not otherwise specified), istnieje możliwość wykorzystania terapii lekami ukierunkowanymi molekularnie. Chemioterapia pozwala wydłużyć życie chorego z zaawansowanym rakiem płuca do 10-12 miesięcy. Natomiast leczenie celowane z wykorzystaniem leków ukierunkowanych molekularnie często umożliwia uzyskanie kilkukrotnie dłuższego przeżycia (20-30 miesięcy). Co więcej, pacjenci z NDRP w stadium zaawansowanym, u których zastosowano nowoczesne terapie, doświadczają lepszej jakościa życia (QoL – quality of life), łatwiej jest im zachować dotychczasowy styl życia oraz funkcje rodzinne i społeczne. Leki ukierunkowane molekularnie działają jednak tylko u tych chorych, u których obecne są określone czynniki predykcyjne. Dlatego u pacjentów z NDRP o typie niepłaskonabłonkowym standardem stało się oznaczanie obecności bądź nieobecności mutacji w określonych genach. Wykrycie odpowiednich mutacji daje możliwość kwalifikacji chorego do leczenia poszczególnymi inhibitorami kinaz tyrozynowych (TKI – tyrosine kinase inhibitors). Dodatkowe badania molekularne należy wykonać przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ od ich wyniku zależy wybór terapii.