Profilaktyka
Postawy Polek wobec programu profilaktyki raka piersi
dr n. med. Agnieszka Dyzmann-Sroka
- Rak piersi jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u kobiet i jednocześnie poważnym wyzwaniem zdrowotnym. Ponieważ powszechnie wiadomo, jak ważna i w tym przypadku jest prewencja, w niniejszym artykule skupiono się na postawach Polek wobec profilaktyki ukierunkowanej na wczesne wykrycie wspomnianego nowotworu
Wczesne wykrycie raka piersi znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Niestety, w Polsce zaledwie 40% przypadków diagnozowanych jest na wczesnym etapie choroby, podczas gdy średnia dla krajów europejskich stanowi >50%1. Choć jedyną skuteczną metodą pozwalającą na wczesne wykrycie raka piersi jest badanie mammograficzne, to zgłasza się na nie zaledwie co trzecia uprawniona Polka.
Polki na tle mieszkanek innych państw europejskich
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym diagnozowanym u kobiet w Polsce. Rocznie rejestrowanych jest >21 500 przypadków nowych zachorowań oraz 6600 zgonów (co stanowi odpowiednio blisko 24% ogółu zachorowań i 15% zgonów, których przyczyną jest nowotwór złośliwy)2,3. Pomimo ogromnej liczby badań epidemiologicznych etiologia raka piersi nie jest jeszcze w pełni poznana, a dotychczasowe wyniki nie pozwalają na sformułowanie skutecznych programów profilaktyki pierwotnej. Z tego powodu jedyną skuteczną metodą obniżenia śmiertelności jest prewencja wtórna polegająca na wykrywaniu zmian nowotworowych w możliwie najwcześniejszym stadium rozwoju. Temu służy realizowany w Polsce od 2006 r. program profilaktyki raka piersi (skrining mammograficzny). Wczesne rozpoznanie nowotworu i odpowiednie jego leczenie może w istotny sposób poprawić jakość życia chorych oraz zmniejszyć śmiertelność o 25-40%2,3. Do uzyskania znaczącego efektu populacyjnego redukcji umieralności konieczne jest objęcie badaniami minimum 70% populacji kobiet4. Niestety, jak wynika z bazy danych Systemu Informatycznego Monitorowania Profilaktyki (SIMP), realnie to objęcie wynosi zaledwie 32%5, a 5-letnie przeżycia Polek z rakiem piersi są nadal istotnie niższe niż większości Europejek6. W celu ustalenia przyczyny niesatysfakcjonującej zgłaszalności na badania prowadzi się regularnie, począwszy od 2008 r., różnego typu badania ankietowe, które mają odpowiedzieć na nurtujące pytania, m.in. dlaczego Polki nie poddają się regularnym badaniom skriningowym oraz co trzeba zrobić, aby zachęcić je do badań. Ankieta typu Capibus przeprowadzona przez Millward Brown w 2010 r. wśród grupy 318 kobiet w wieku 50-69 lat wykazała, że Polki reprezentowały wysoki poziom wiedzy w zakresie profilaktyki i leczenia raka piersi, w tym (ryc. 1)7:
